Krystynopol - Kaplica Wiśniewskich

Opowiadanie z książki z serii "Z kuferka prababci" - cz. V
Rok wydania 2020
Autorami są dzieci z Krystynopola na Ukrainie
Wydanie sfinansowane przez Fundację "Orlen"

Z kuferka prababci - o projekcie i spis wszystkich numerów.

Kaplica Wiśniewskich

Autor: Anna Maria Żuk (16 l), Szkoła Sobotnio-niedzielna im. Jana Pawła II, przy TKPZL w Czerwonogradzie

Kaplica Wiśniewskich znajduje się na starym cmentarzu miasta, które istnieje ponad 180 lat. Została zbudowana pod koniec XIX wieku. Na trójkątnym szczycie zachował się jeszcze rodzinny herb Prus I i napis w języku łacińskim „SACRATISSIM COR Jesu Miserere nobis”, co oznacza „Święte serce Jezusa, zmiłuj się nad nami”.
W kaplicy była pochowana, zasłużona dla miast rodzina Wiśniewskich, do których to w latach 1843-1936 należał dawny pałac Potockich w Krystynopolu (obecnie Czerwonograd).
Teresa Wiśniewska z Kownackich, wdowa po Janie Wojciechu Wiśniewskim, odziedziczyła, po swoim drugim mężu Janie Fuchsu w 1848 roku krystynopolski pałac wraz przyległymi ziemiami. Następnie właścicielem krystynopolskiego majątku był, bardzo sprawny gospodarz, jej syn Tadeusz Wiśniewski (1824-1888) - cesarski szambelan i deputowany sejmu galicyjskiego w latach 1868-1870. 18 października 1856 r. ożenił się z młodą austriacką hrabiną Julianną von Stadion Warthausen. W 1876 roku otrzymał od cesarza Franciszka Józefa I tytuł hrabiowski. Małżeństwo miało trzech synów: Stanisława (1859 -1940), Jarosława (1861-1906), Witolda (1862-1901) i córkę Teresę (1867 -?), która wyszła za mąż za Konstantego Rembelińskiego.
Po śmierci matki Julianny własność Krystynopola odziedziczył syn Stanisław Wiśniewski, ożeniony z austriacką hrabiną, Marią Harrach, z którą miał jednego, zmarłego w młodym wieku, syna Jana Edwarda (1899-1921). W 1936 roku Wiśniewscy sprzedali Krystynopol i opuścili miasto.
W czasach sowieckich, nieznani sprawcy w znacznym stopniu zniszczyli rodową kaplice cmentarną, zdewastowano także krypty i zbezcześcili pochówek Wiśniewskich. Pomysł konserwacji kaplicy sięga 2008 roku, kiedy prezesem Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej oddział w Czerwonogradzie był Włodzimierz Żuk. Po latach, w 2017 r., przy finansowym wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, wsparciu organizacyjnym Stowarzyszenia Absolwentów Akademii Dziedzictwa z Krakowa, oraz pracy Towarzystwa Kultury Polskiej w Czerwonogradzie udało się zabezpieczyć zabytek poprzez realizację projektu wstępnych prac remontowo-konserwatorskich. Prace zostały przeprowadzone w oparciu o projekt Jurija Dubyka profesora Instytutu Architektury Politechniki Lwowskiej.
W trakcie prac zabezpieczających kaplica została oczyszczona z rosnącej wewnątrz roślinności, pokryta dachem, w celu zapobieżenia dalszym zniszczeniom, wykonano także rekonstrukcję części zniszczonych murów wykorzystując w tym celu stare, pierwotne cegły, naprawiono schody prowadzące do odsłoniętych krypt i zabezpieczono drzwi wejściowe i okna.
Podczas prac wykopaliskowych na poziomie krypt znaleziono szczątki ludzkie należące prawdopodobnie do pochowanych tam członków rodziny Wiśniewskich, odnaleziono także pozostałości zniszczonych marmurowych płyt z nazwiskami pochowanych tam osób i fragmenty trumien. Po ciężkiej pracy nad scalaniem fragmentów znalezionych pozostałości, udało się zidentyfikować pięć osób, pochowanych w kaplicy: Tadeusz Wiśniewski, jego matkę Teresę z Kownackich, żonę Juliannę von Stadion Warthausen i ich wnuka Jana Edwarda (1899-1921).
Wiadomo że w kaplicy był także pochowany Jarosław Wiśniewski, dyplomata, poseł nadzwyczajny i minister pełnomocnik ambasady austriackiej w Meksyku .Wykonane w 2017 r. prace są koniecznymi działaniami wstępnymi do przeprowadzenia pełnej rewitalizacji Kaplicy Cmentarnej w Czerwonogradzie.
Michał Florian Rzewuski herbu Krzywda (zm. 14 października 1687 we Lwowie) - polski szlachcic, dyplomata, pułkownik i regimentarz wojska kor. Od 1670 oraz starosta chełmski. Pisarz ziemski lwowski w latach (1670 - 1676), pułkownik królewski, podskarbi nadworny koronny. Dzielny rycerz, brał udział w wszystkich niemal bitwach za Jana II Kazimierza (bitwa pod Beresteczkiem), Turkami, Szwedami; przyczynił się do zwycięstwa pod Chocimiem, odznaczył się w dalszych wojnach tureckich za Jana III Sobieskiego. W 1687 r. towarzyszył królewiczowi Jakubowi Sobieskiemu, głównodowodzącemu siłami kor., w wyprawie na Kamieniec Podolski.
Podczas przygotowań do działań wojennych na polach kamienieckich uległ paraliżowi; przewieziony do Lwowa zmarł tam 14 X 1687. Pochowany w kaplicy Wiśniewskich 3 listopada 2017 r. w Czerwonogradzie.

Bibliografia

Olena Brytan “Kaplica Wiśniewskich”
https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5% ... n_Rzewuski