herb

Znak graficzny utworzony wg ściśle określonych reguł, reprezentujący nobilitację, godność, lub będący symbolem grupy ludzi.

Herby szlacheckie postały w środowisku anglo-normańskiego rycerstwa w XIIw., aczkolwiek znaki herbopodobne były znane od zawsze. Początkowo używane tylko przez panujących i rycerstwo, dość szybko zaczęły być używane przez miasta (herby miejskie), instytucje i organizacje (zakony, uniwersytety, gildie, cechy), mieszczan (herb mieszczański) a nawet chłopów (herb chłopski). Do herbów w sensie bardzo ogólnym można też zaliczyć znaki bartne, rybackie, murarskie, cechowe, czy oznaczenia stanic.

Herby osób fizycznych mogą być rodowe, dziedziczne lub osobiste, związane np. z urzędem lub funkcją (np kościelną). W Polsce herby rodowe są utożsamiane ze szlachectwem, chociaż znane są liczne przykład rodzin z innych stanów posiadających herby. Herby szlacheckie wyróżniały się ściśle określonymi regułami. Herby innych stanów wyglądały nieco inaczej.

Najważniejszym elementem herbu jest tarcza, na której znajdują się figury heraldyczne (podział tarczy) i mobilia (elementy ruchome). Tarcza zwieńczona bywa najczęściej hełmem, koroną rangową, klejnotem, labrami oraz dodatkowo płaszczami, trzymaczami, wstęgą z zawołaniem lub dewizą itp.

W Polsce otoczenie herbu czy kształt tarczy nie były tak istotne jak we Francji czy Anglii, gdzie panowały dokładne zasady heraldyczne. Polskie herby wykształciły się po części z monogramów, po części zostały zaadaptowane zza granicy, po części używały przedmiotów rozpoznawczych (np. topór).

* Elementy herbu