W większości kultur uznawany za króla ptaków. Symbol posłańców bogów, władców. Silny, potężny, dostojny.
Z tej przyczyny wszelka symbolika herbowa związana jest z dostojeństwem. Symbol Chrystusa, opieki nad orlętami, kierowania się ku słońcu - Bogu, obrońca dusz, symbol kontemplacji, św. Jana Ewangelisty. Orzeł trzymający rybę to symbol Chrystusa unoszącego duszę ze źródła chrzcielnego do tryumfu wniebowstąpienia. Orzeł z głową lwa symbolizował walkę sił duchowych z ziemskimi. Z gwiazdą pięcioramienną w szponach symbol Jowisza. Dwugłowy nawiązuje do Janusa, czerwonoczarny - symbol wszechwiedzy i siły stwórczej, czarny - żywioł ziemi, srebrny - władzę światła księżycowego. Orzeł chwytający węży symbolizuje wzniosłość która króluje nad nikczemnością.
W Polsce stosowany od 1222 (pieczęć księcia opolskiego Kazimierza), choć nie jest jasne czy wcześniejsze wizerunki też nie przedstawiają tego ptaka (zob. herb Polski). W polskiej heraldyce szlacheckiej stosowany w uszczerbieniu, lub niepełnej formie, np. z gwiazdą zamiast głowy (Orla), jako latawiec w formie orła (Szaszor), pół orła itp). Charakterystyczną cechą orła polskiego była przepaska na skrzydłach.
Wiele państw, dynastii i rodów władców przyjęło go, albo jakąś jego formę za symbol. U Hetytów, Sumerów, Babilończyków dwugłowy orzeł symbolizował burzę. Był jednym z 5 głównych symboli Rzymu, symbol Persji, Babilonu, Iranu, Biznacjum (skąd trafił do Moskwy). W Cesarstwie Niemieckim prawa głowa symbolizowała Niemcy a lewa Rzym. W Asutro-Węgrzech dwugłowy orzeł cesarza i króla w jednej osobie. Orzeł książąt czernichowskich trzyma w łapie krzyż procesyjny na skos. Po 1525 Prusy Królewskie otrzymały orła z ramieniem z mieczem nad głową. Orzeł depczący węża - symbol Gwelfów we Włoszech, w locie z wiązką piorunów oraz mieczem - symbol Fryderyka Wielkiego. Następnie podobny na niebieskim tle używał Napoleon Bonaparte. W hinduizmie orzeł z korpusem człowieka jest wierzchowcem boga Wisznu (Garuda). Występuje w herbie Indonezji, Syjamu, Iraku, Jordanii, Jemenu, Egiptu, Libii, ZEA, Dagestanu, Brandenburgii, Jugosławii, Rosji i in.. Orzeł Seldżuków zwany jest "Sokołem Kurajszytów". U Azteków główny bóg Quetzalcoatl przedstawiany jest jako pierzasty wąż (łączący orła i węża) - stąd przeszedł do godła Meksyku.
