Tomasz Wincenty Maria Wierzbicki, h. Nieczuja. Ur. 5.4.1827 Suchodoły, zm. 2.6.1896 Paryż. Syn Antoniego i Teresy baronówny Błażowskiej. Po ojcu gospodarował w majątku Suchodoły, który został mu skonfiskowany. Dziedzic wsi Turka pod Lublinem. W 1848 walczył w Powstaniu Węgierskim jako adiutant gen. Józefa Bema. Uzyskał awans do stopnia majora. Następnie przebywał w Turcji. Walczył w Wojnie Krymskiej, gdzie uzyskał order za waleczność. Następnie bił się o wolność Mołdawii i został wzięty do więzienia w Rumunii. Przeszedł ponownie do Turcji a następnie dołączył do legionów Garibaldiego.
W Powstaniu Styczniowym przejął dowodzenie nad oddziałem sformowanym przez Karola Hermana Wagnera, składającym się z 350 osób. "Jako dowódca Wierzbicki starał się stosować taktykę wojny podjazdowej, która nakazywała niwelować przewagę liczebną wroga przez zaskoczenie. Dał tego dowody już w pierwszym swym starciu z wojskiem carskim 18 lipca 1863 r. pod Polichną, gdzie urządził udaną leśną zasadzkę na wracającą z Lublina kolumnę wojsk carskich zmuszając nieprzyjaciela do odwrotu"[5] Wszedł w skład ugrupowania Michała Heidenreicha "Kruka". Zła organizacja współdziałania pododdziałów doprowadziła do osamotnionej walki pod Kaniowolą. Został tu ciężko ranny kartaczem w nogę i zdał dowództwo Wagnerowi. Po leczeniu i nabraniu sił powrócił i pełnił rolę tymczasowego naczelnika wojskowego województwa lubelskiego. Ponownie dowodził staczając w listopadzie bitwę pod Mołoduszynem.
Zimę 1864 r. spędził w Rzeszowskiem, w kwietniu emigrował do Francji (lub USA). W 1870 brał udział w obronie Paryża. Planował tu powołanie specjalnego legionu polskiego,który mógłby dalej działać na rzecz odzyskania Ojczyzny. Wydał broszurki "Słowa prawdy dla Polaków", "Gadanina Polaków" oraz "Teraźniejszość i przyszłość Słowian". W 1883 założył w Paryżu słowiańską ajencję handlową, mającą omijać niemieckie i żydowskie monopole i pomagać prowadzić handel na korzyść kraju.[10] Był zwolennikiem panslawizmu - uważał że jedynie unia z Rosją może pozwolić ochronić się przed hegemonią niemiecką. Nie zyskało mu to jednak sympatii[11].
Żona: (16.1.1866 Mentone FR) Elizabeth Wadsworth Harris (1-v. William Potter Steele) Dzieci: Henryk Wincenty Wierzbicki (ur. 3.9.1867, zm. 13.9.1868), Wincenty Wierzbicki (ur. 9.10.1868)
Źródło
Opracowanie GP
Nadawca
brak
Uwagi
[1] Białynia-Chołodecki J., Księga Pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864, Lwów 1904 [2] Galicja w Powstaniu Styczniowym... [3] Dzienniki Personalne WP [4] Jadczyk Karol, Z armii sułtana pod sztandar narodowy: polscy oficerowie wojsk tureckich jako dowódcy partii partyzanckich w powstaniu styczniowym 1863-1864, w: "Przegląd Historyczno-Wojskowy" nr 15, 2014 [5] Wiki [6] Wysocki Józef, Pamiętnik jenerała Wysockiego, dowódcy legionu polskiego na Węgrzech z czasu kampanii węgierskiej w roku 1848 i 1849. Kraków 1888 [7] Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Rapperswilskiego za Rok 1907 [8] Zieliński S., Bitwy i Potyczki... [9][4] Jadczyk Karol, Dowódcy Powstania Styczniowego, portret zbiorowy, Łódź 2016 [10] Gazeta Narodowa 19.3.1883 [11] Nowa Reforma 10.6.1896 [12] Record of the Haris Family descended from John Harris born 1680 in Wiltshire, England, Filadelfia 1903 (maszynopis) [13] Nieczuja Wierzbicki, Słowa Prawdy dla Polaków, Neumünster 1872 [14] Nieczuja Wierzbicki, Gadanina Polska, Zurich 1874 [15] Nieczuja Wierzbicki, Słowa prawdy dla Polaków, Paryż 1872 [16] Wolne Polskie Słowo 1.7.1896
