słownik łacińsko-polski terminów medycznych

Udostępniam "słownik łacińsko-polski terminów i zwrotów medycznych, który (mam nadzieję) bedzie pomocny przy odczytywaniy aktów zgonu lub urodzenia, a także innych dokumentów pisanych po łacinie.

SŁOWNIK TERMINÓW I NAZW MEDYCZNYCH
NAZWY ŁACIŃSKIE NAZWY POLSKIE



A
abiit - zmarły abitus/abita est - zmarł/zmarła)
abortus - poronienie, poród
abscessus - ropień; czyrak
accessio - atak np. apopleksji
aeger - chory
aegrotus - chory, cierpiący
aetas/aetatis - wiek
agonia - skurcze
agrrippo - grypa lub zapalenie płuc
algesco - bezpłodność (średniow.); później - zaziębienie
ambustio - oparzenia
aneurisma - tętniak
angina laryngea - krup, dławiec
angina membranacea - błonica, dyfteryt
angina tonsillaris - angina (migdałki)
antesuscepto - przed porodem
annosus  - stary
anus - 1. rz. staruszka, 2. przym. wiekowy
apoplexia - udar mózgu
apoplexia cordis - krwotok, zawał serca
apothecarius  - aptekarz
archiater - główny lekarz (np. króla lub cesarza)
asthma - astma
avitus  - wrodzony lub pochodzący od dziadka

B
balbus - jąkała

C
cadaver - denat, ciało zmarłego
cancer  - rak, nowotwór złośliwy
caput - głowa (capitis - głowy)
cardiacus - sercowy
casus - wypadek, powód
catarrhus - katar, nieżyt
causarius - inwalida, żołnierz zwolniony od służby wojskowej z powodu urazu na polu bitwy
cholera - cholera lub żółtaczka
cholericus - żółtaczka (o kolorze skóry)
chirurgus - chirurg
cerebrum - mózg cerebri - mózgu
cimeterium - cmentarz
coelus - kolka brzuszna
coemeterium - cmentarz
combustio - oparzenie
combustum(combustura) - oparzone miejsce  
concepta est - ciężarna
conceptus  - płód
consanguinitas - krewni
consumptio (-n)  - suchoty, gruźlica
consenesco - starzeć się
contagio - choroba zakaźna
contagiousus - zaraźliwy
convulsio - drgawki, atak padaczki
cordis - serce
corpus - ciało corporis - ciała
cranium - czaszka, głowa
crapula - pijaństwo
crup - krup
cruditas - niestrawność
cunnus - kobiece narządy płciowe
curator medici - lekarz

D
debilitas - choroba, słabość, ułomność
decessit - zmarł/a
decessus - śmierć
deflorata - pozbawiona dziewictwa 
defuit - odszedł (w sensie zmarł)
defunctus, - a - zmarły/zmarła 
defungitur - umierać
delirus, -a - obłąkany, szalony
demens - niepoczytalny 
denatus - zmarły
denatus est - zmarł
denicalis - odnoszacy się do zmarłych, np. ferie d. - dni zaduszne
didymus - bliźniak
dies vitae - wiek
diphteria - dyfteryt
dolor - ból
dysentery - biegunka, czerwonka
dyspnea - duszności

E
ebrietas - pijany/pijaństwo
ecclampsia - rzucawka 
edentarius - bezzębny
effligo - zabić uderzeniem
egressus animae e corpore - wyjście duszy z ciała
empicus - choroba płuc
enervis - bezsilny, wyczerpany
eructo - wymiotować
exspiro - umrzeć
extrema unctio  - ostatnie namaszczenie 
extremum - śmierć in extremis - na łożu śmierci in extremi agere - dogorywać

F
febris - gorączka; także febra, malaria, zimnica
febris nervosa - wysoka gorączka, gorączka z konwulsjami
febris hectica - goraczka trawiąca 
febris callida - gorączka przewrotna 
febris maligna - '' złośliwa, spowodowana ciężką, często śmiertelną chorobą
febris puerperia - '' połogowa
febris putrida - '' cuchnąca (zgorzel, gangrena)
fecunda - ciężarna
femina - kobieta
fetus - płód
fluxus/flusor - upływ; biegunka
f. sanguineus - biegunka z krwią, czerwonka
f. sanguinis - upływ krwi, wykrwawienie się


G
gemellus - bliźniak
geminus - bliźniak
grandaevus - sędziwy
gravida - ciężarna
guttur - gardło, tchawica

H
herbarius - zielarz
homicidium - morderstwo
humatio - pochówek
hydropsis/hydrops - puchlina wodna
hydrops capitis - wodogłowie
hydrops ventris - wodobrzusze, puchlina brzuszna 

I
icetricus - z żółtaczką
ictus - udar mózgu lub konwulsja; uderzenie
iecur - wątroba, iecuris - wątroby
ignis - ogień
ignem combustis/a - oparzony/a ogniem
imbecillus - słabość, omdlenie, niemoc
impraegnavit - spowodował ciążę (zapłodnił)
impregnata - zaszła w ciążę, ciężarna
incestus - kazirodczy
incrementum - przybytek, potomek
inedia - głód, post
infans - niemowlę
infectio - zakażenie
infelix - niepłodny
infirmitas - osłabienie
inflam(m)atio - zapalenie
inflatio - wzdęcie
influenza - grypa
inhumatus - nie pochowany, nie pogrzebany
injuria - krzywda, gwałt
insanitas - niezdrowie, choroba
insanus - szalony, umysłowo chory
insepultus - nie pogrzebany
interitus - zapalenie/nieżyt jelit
intestinus/intestina - jelito
iuvenis/iuvena - młodzieniec, dziewica

L
labes - plamy, wypryski

M
maiores - krewni wstępni dalszego stopnia, prarodzice
marasmus - wyniszczenie
massa - guz, narośl
medicus - medyk, lekarz
morbus - choroba
morbi - choroby
mors - śmierć
moritur - zmarł
mortis - zmarły
mort(u)us - zmarły
munitus/a - namaszczony/a 

N
nativitas - urodzenie
natus/nata est - urodził/a się
natus/a - wrodzony/a/e 

O
obdormitus est - zasnął (zmarł)
oberunt - zmarli
obiit - zmarł/a
obitus - zmarł/a
obstetrix - akuszerka
origo - narodziny, pochodzenie
ortus - syn
os, ossis - kość 
ossarium - kostnica, urna na kości lub popiół
osseus - kostny
ossifragium - złamanie kości
ossilia - zgrubienie kości

P
papula - pryszcz, wysypka
partus - urodzony
pectus - klatka piersiowa
periit - zmarł
peritus - zmarły
peritus est - zmarł
pectus - pierś, klatka piersiowa
pectoris - piersiowy, o klatce piersiowej
perfrictio - przeziębienie
pestis - zaraza, dżuma
phthisis - suchoty, wyniszczenie
pituita - flegma, katar
pleuritis - zapalenie opłucnej
proflurium - biegunka, rozwolnienie
postpart - połogowy, popołogowy
posthumus - pośmiertny
pox - ospa
pregnata - ciężarna
progenitus - dziecko pierworodne
proles - dzieci
pulmo, pulmonis - płuco, płuca pulmonari - płuc
pulmoni  - płucny
pustula - bąbel, pryszcz

R
renum, renes - nerka, nerki
reni - nerkowy
repente mortua - niespodziewana śmierć (zgon)
rheumatismus - reumatyzm 
rubeola - odra
rubella - różyczka

S
sanguis - krew
sanguinis - o krwi
sanus - zdrowie
sanctus -a - zdrowy/a
scarlatina - szkarlatyna
scorbutus - szkorbut
scrofula - ropień gruczołów na szyi
senectus - starzec
senex/senes/senius - starzec
senica - starucha
senilis - starczy (wiekowy) senilis dementia - otępienie starcze 
senior - starszy, osoba starsza
senium - uwiąd lub niemoc starcza; niemoc 
sepelvi - pogrzebać/pochować
sepulcrum - pogrzebać/pochować
sepultura - pogrzeb
siccus - suchy; przen. trzeźwy
sinus - piersi, łono
spasmus - kurcze
spurius - nieślubny, bękart
stomachus - żołądek (stomachi - żołądka)
stranguria - "smierdzący mocz", prawdopodobnie zapalenie pęcherza
struma - wole
suicidium - samobójstwo
surditas - głuchy
suspendium - powieszenie się

T
tabes suchoty - wycieńczenie
tetanus - tężec, szczękościsk
transitus est - umarł
tremor - drżenie, drgawki
trigemini - trojaczki
tuber - narośl, guz
tumor - narośl, guz
tumulatus - pochować tumulo - pogrzebać
tumulus - kurhan, mogiła, grobowiec
tussis - kaszel
typhus - tyfus, dur brzuszny

U
ulcus - wrzód
ulcerosus - owrzodziały
unctio extrema - ostatnie namaszczenie 
uterus - macica, łono; także: ciąża

V
variola/v. maior - ospa prawdziwa
varicella - ospa wietrzna
vena - żyła
venetatus/a - otruty/a
venter - brzuch ventri - brzucha
ventriculus - żołądek
vermis - robak
vesica - pęcherz moczowy
vetustas - sędziwy wiek, starość
violationis - zgwałcenie
violator - gwałciciel
virginalis - dziewiczy
virgo - dziewica, panna
vitam cessit - przestał żyć
vivens  - żyjący
vomica - wrzód, ropień
vomitus - wymioty
vulnus/vulnieris - ranny