Tureczki Niżne, pow. turczański

Tureczki Niżne, al. Tureczka, rus. Turoczki, wś, pow. turczański, 7 kim. na płn.-zach. od sądu pow. w Boryni, 17 kim. na płd. -zach. od urzędu poczt, i tel. Turka koło Chyrowa. Na płn. leżą Jabłonka Niżna, na wsch. Borynia, na płd, Turecsska Wyżna, na zach. Sokoliki. Przez wś płynie pot. Spisany, dopl Jabłonki, i przyjmuje tu kilka strug, między niemi potoki Jasień i Bahno od lew. brz, Zabudowania wiejskie leżą w dolinie Spisanego. Wzn. obszaru na płn, granicy 757 mt. Wzdłuż granicy wsch. idzie gościniec do Użoka (na Węgrzech). Własn, wiek. tu i w T. Wyżnych ma roli or. 238, łąk i ogr. 210, pastw. 36, lasu 655 mr.; wł. mn. roli or. 1740, łąk i ogr, 598, past. 210, lasu 174 mr. W r. 1880 było w T. Niżnych 89 dm,, 417 mk, w gm. (385 gr.-kat. Rusinów, a 32 izraeL narodów. niemieckiej), Par, gr.-kat. w miejscu, dekan. wysoczański. Do paraf, należą T. Wyżne. We wsi jest cerkiew. Za czasów Rzpltej należała wś do dóbr kor., krainy rozłuckiej w ekonomii Samborskiej. Nazywano ją także Tureczką Mateuczyną. W lustracyi ekonomii I Samborskiej z r. 1686 (Rkp. Ossol, Nr. 1255, str. 148) czytamy: „Ta wś ma łanów 101 między tymi hajduckich l1/^ wójtowskich 4, popowski 1. Czynsze na św. Michał: kuchenne, stróźne, kopy hajduckie, źyrowszczyznę, za sądy zborowe tak dają jako Wołcze. Czynsze na św. Marcin: Czynszu głównego płacą z łanu po zł. 4. Za wołu, kopy hajduckie, o-1 wieś, kury, gęsi, z pustych koszonych łanów tak płacą jako wieś Wołcza. Od podsadków płacą od każdego po gr. 12. Z wójtowstwa, pokłonu, i z łanu osobnego jako i popowskie-go czynszu zł. 36 gr, 24- Czynsze na św, Wojciech: kuchenne, stróżnenkopy hajduckie, owies, kury, gęsi, za barana kuchennego, ba-tanka, jagnię i jarząbki, dań owczą, jajca, drzewo, robotników tak dają, płacą i wysyła-1 ją jako Wołcza". W inwentarzu z r. 1760 (Rk. Os., Nr. 1632, str, 202) czytamy: „Wś Tureczka Mateuczyna Niżna osiadła na łan. 10, yidelicet sianych 4, koszonych 5, pusty jeden, Z osobna wójtowskich 4, hajducki seu sołtyski Y21 popowski jeden. Chlebnika ad praesens znajduje się 19. Czynsze tej wsi: kuchennego z chlebnika 19 & gr. 13, czyni zł. 8 gr. 7. Stróźnego z łanów sianych ad •praesens 4, z każdego po 1 zł., czyni zł. 4. Zerowszczyzny z tychże łanów po 1 zł. 10 gr., j czyni zł, 5 gr. 10, Zborowszczyzny z tychże! łanów po zł. 10, czyni zł. 40. Czynszu głównego z tychże po zł. 6, czyni zł. 24. Za wołu kuchennego z tychźe po 1 zł. Owsa czynszowego z łan. sianych z każdego po półmiarków 4, facit półmiarków 16. Połowę, t. j.pół-roiarków 8, w ziarnie oddać powinni, a za połowę zapłacić po zł. 2, czyni zł. 16. Gęsi po 2, kur po 4 z łanu sianego, albo po zł. 2, czyni zł. 8. Z koszonych łanów ad praesens 5, po zł. 6, czyni zł. 30. Za barana kuchennego gromada daje zł. 3. Za baranka wielkanocnego zł, 1. Za jagnię i jarząbki gr. 28. Jajec kopę gromada daje, albo za nie gr, 20. Cie* sielszczyznę odbywają, albo płacą z łanu sianego po zł. 4, czyni zł. 16. Hajduczczyzny z łanów sianych po zł. 6, czyni zł. 24. Z łanu osobnego, kto używa, płaci zł. 16. Summa czynszu 201 zŁ 5 gr. Wójtowstwa posesorami Im Państwo Antoni i Wiktorya Pawlikowscy, łowczowie żytomierscy. Jus produxerunt, vi-gore którego płacić powinni za pokłon i stacyą zł. 2 gr. 18. Item z karczmy i młyna zł 16, tudzież hyberny na gardekurów JKrMości z łanów 2 i inne onera fundi ferre tenentur. Lasy tej wsi: Las od wschodu słońca smerekowy, nazwany Nadołhyn. Las od granicy sokoiińskiej, także smereczkowy, Las jałynowaty nazwany, od granicy jabłonowskiej, smerekowy". Zob. także „Rewizya praw, prafywilejów etc ekonomii Samborskiej" w Dod. mieś. du Gazety lwowskiej, 1872, 1.1, str, 233 i t. II, str. 246
[SKP]