Powstanie Styczniowe - uczestnicy

Kleryk w zakonie oo. Bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim. Za działania związane z Powstaniem Styczniowym wywieziony przez Moskali do Warty w nocy z 27/28 listopada 1864

Szeregi bohaterów ostatniej walki o niepodle głość przerzedzają się coraz bardziej. W ubiegłym tygododniu ubył z pomiędzy nich znowu jeden z najdzielniejszych i najbardziej zasłużonych, śp Aleksander Domaszewicz. Urodzony w r. 1842 na Żmudzi w parafii Laudansklej w Wołmontowiczach, (w owych Wołmontowiczach, uwiecznionych w "Potopie" Sienkiewicza). Jako uczeń VII kl. gimnazyum w Kiejdanach wstąpił w szeregi powstańcze zaciągając się do oddziału ks. Mackiewicza. Pod Powiatówką został ciężko ranny. Skłuto go bagnetami, z głową pobitą kolbami, ograbionego do naga, porzucono jako trupa na pobojowisku. Byłby zginął, gdy by nie szlachetny oficer rosyjski, syn kupca z Moskwy, który dostrzegłszy w nim ślady życia, podniósł go, okrył własnem futrem i przewiózł do Kiejdan. Zaledwie podgojono młodemu powstańcowi rany w naprędce urządzonem więzieniu w Kiejdanach, uciekł w styczniu, w trzaskające mrozy - boso i kierując się brzegami zmarzłej Niewiaży, trafił do folwarku swej znajomej w Szerkczniach, gdzie się ukrywał kilka tygodni. Wyleczony wraca do rozbitków partyi ks. Mackiewicza, kryjących się pod dowództwem Kognowickiego i wraz z nimi czeka wiosny, żeby znowu podjąć walkę o świętą sprawę. Dopiero po zupełnym upadku powstania przekrada się za granicę. Pracuje w Szwajcaryi jako prosty robotnik, potem kształci się w Paryżu w szkole dróg i mostów. Jako skończony inżynier przyjmuje posadę przy budowie kolei we Francyi, Belgii i Hiszpanii. W roku 1871 służy w czasie oblężenia Paryża w gwardyi narodowej. Wysłany przez grecki Bank kredytowy do Grecyi i Serbii, pracuje na polu melioracyi, i zdobywa ogólny szacunek i uznanie oraz medal zasługi rządu serbskiego. Ale obca ziemia i obca sława nie mogły zadowolić stęsknionego do Polski serca tułacza. Gdy tylko skromne środki materialne pozwoliły, osiedla się we Lwowie w r. 1884 i rzuca się na pole przemysłu. Zgon śp. Domaszewicza osierocił wdowę i kilkoro nieletnich dzieci a wśród szerokich kół we Lwowie wywołał szczery żal i współczucie. Cześć pamięci dzielnego żołnierza i obywatela!

Syn Grzegorza, pochodził ze szlachty gub wołyńskiej. W powstaniu walczył w oddziale. Sądzony w Kijowie, został skazany na 6 (4) lat ciężkich robót. Katorgę odbywał w okr. nerczyńskim w Siwakowej. Na osiedleniu w 1866 r. przebywał w gm. Bratskiej gub irkuckiej. W latach 1872-73 pracował w Nikołajewskich Zakładach produkujących wyroby żelazne. W 1883 r. przeniósł się do gub. tobolskiej, jego potomkowie żyją tam do dzisiaj.

powstaniec

H. Ogończyk, Ur. 1825 Wołyń, zm. 27.10.1868. Właściciel dóbr Smolowa pod Beresteczkiem, naczelnik powstańczy pow. dubieńskiego, komisarz cywilno-wojskowy Rządu Narodowego przy Leszki Wiśniewskim, więzień stanu rządu rosyjskiego i austriackiego, wygnaniec, tułacz, poeta. Złożenie prochów w grobowcu Mariana Dubieckiego na Rakowicach odbyło się 29.10.1928.

(1824-1868), ziemianin, literat, powstaniec 1863/4, emigrant

ziem., ur. r. 1838 na Wołyniu, po ukończeniu wydziału literackiego w Kijowie w r. 1860 został profes. gimnaz. w Bównem na Wołyniu, gdzie wykładał język i literaturę polską. W roku następnym usunięty ze zajmowanej katedry, poddany śledztwu, tym razem uniewinniony, w paźdz. r. 1861 został wywieziony do Wiatki wraz z swym bratem śp. Aleksandrem. Na początku r. 186 i przeniesiony do Tambowa, z tamtąd do miasteczka Łebiedzenna, ponownie do Tambowa. otrzymał uwolnienie z wygnania i przy końcu r. 1862 wrócił do kraju. W r. 1863 przed wybuchem powst. z polecenia organiz. powstańczej połudn. prowincji Polski został przeznaczony do Warszawy, dla stałego reprezentowania wymienionych prowincji w ognisku przygotowań rewolucyjnych. Przybył jednak do Warszawy i objął swe stanowisko dopiero w dniu wybuchu zbrojnego ruchu na Wołyniu i Ukrainie (26. kwietnia . i 8-go maja 1863). Od owej chwili reprezentował on sprawy zabużańskiej prow. w Rządzie naród, w ciągu 11-tu miesięcy (do 10-go kwietnia 1864) tj. aż do chwili zupełnego upadku powst. z tytuł "Sekretarza Rusi". Zasiadając we wszystkich oddz. Rządu naród, z głosem doradczym i informacyjnym, był łącznikiem wiążącym organiz. prowinc. zabużaćskiej z central, władzą powstań. Jedynie tylko podczas trzytygodniowych rządów "czerwonych" wstrzymywał się od wszelkich z nimi stosunków, lecz gdy gener. Traugutt ich obalił, sekretarz Rusi wrócił do swych obowiązków i te podczas dyktatury Traugutta sprawował, pomagając i w innych sprawach dyktatorowi. Jednocześnie ze swemi obowiązkami na stanowisku sekretarza Rusi, pracował Dubiecki od połowy września 1863, na polu pedagogicznem jako prolesor gimnaz. w Warszawie, aż do chwili uwięzienia (10. kwietnia 1864.) W tymże dniu uwięziono również i Traugutta, co wytworzyło ostateczny epilog powstaniaDubiecki był przez 4 miesiący trzymany w więzieniu warszawskiem, w tak zwanym • Pawiaku i w Cytadeli i skazany na śmierć, lecz wyrok ten zmieniono na katorzne roboty i wywieziono go z Warszawy do katorgi Nerczyńskiej dnia !.0-go sierpnia 1864. Obbywał on przeznaczoną mu katorgę w Siewakowie i w Daraseniu, łaską ogólnych manifestów, przeniesiony po kilku latach na osiedlenie do Irkucka, ztąd w r. 1876 na mieszkanie do Rosyi połudn. nareszcie na mocy zupełnej dla wszystkich uczest. powst. amnestyi, w r. 1883 uwolniony z wygnania. Odtąd zamieszk. w Krakowie.