Powstanie Styczniowe - uczestnicy

z Rzeszowskiego. Żyje i już rządcą w Kulparkowie. Brat stryjeczny dowódcy pod pseudonimem Rembajły. Rodem z Tarnowskiego, syn byłego mandatariusza, zabitego przez chłopów w 1846 r. Wzięty na wychowanie przez hr. Alfreda Potockiego był potem rachmistrzem w ks. Jerzego Romana Lubomirskiego z Rozwadowie. Juz na parę lat przed wybuchem powstania pracował na niwie ojczystej wpływem swym i piórem, oświecając włościan. Po wybuchu powstania udał się pod rozkazy Langiewicza, po upadku którego służył w kawalerii Leszka Wiśniewskiego, a w końcu wyszedł z Marcinem Lelewelem, gdzie służył jako podoficer w drugim szwadronie jazdy w utarczce pod Panasówką 3 września. Za szczególne odznaczenie się mianowany oficerem. W drugiej szarży na dragonów rosyjskich odcięty od swoich wojsk mając kozackiego konia, który usłyszawszy znajomy sobie głos trąbki uniósł go między Kozaków. Obskoczony przez siedmiu mężnie się bronił i drogo sprzedał życie swoje, bo dwóch ubił, a dwóch ciężko ranił, lecz gdy trzech świeżych przybrnęło na wskroś sześć pik przeszyło nieszczęśliwego, po czym Kozacy, pastwiąc się, na kawałki ciało jego porąbali.

Urodził się w Litwie, w powiecie oszmiańskim, 1836 roku. Uczeń akademii medycznej z razu w Petersburgu a potem w Warszawie, miał czynny udział w organizacji narodowej 1862 i 1863 roku, naprzód w Warszawie a poźniej w Wilnie; słabe zdrowie nie pozwoliło mu wystąpić zbrojno w powstaniu, w zbieraniu środków i materiałów dla niego był wielce gorliwy, a dla znanej poczciwości szanowany. Dostawszy się do Francji w 1864 roku, umarł w Montpellier z piersiowej słabości, dnia 20 Marca 1865 roku.

z Lubelskiego, starzec literat, niegdyś redaktor jednego z pism codziennych warszawskich i autor książki „Chłop polski". W Usolu miał domek własny. Po przejściu na posielenie przeniósł się do Krasnojarska i zmarł tam niebawem.

"Cały oddział liczył wtedy 170-180 strzelców. ... Prócz tego było około 50 jazdy, czyli 2 plutony dowodzone przez Borowskiego ... i przez Kamińskiego, mieszczanina z Mohobód." "Pomimo tych ostrożności w Sosnowicy zostaliśmy obskoczeni przez kozaków. Oddział składał się z czterech rot piechoty, pół szwadrona dragonów, i pół sotni kozaków. Zaskoczył tu Kamińskiego z kilkudziesięcioma jazdy z byłego naszego oddziału, którzy wymknęli się jednak bez strat i jeszcze oficerowi dragonów parę lotek w szyję wpakowali" "Wóciliśmy więc i kołując zbliżali się ku Lipniakowi, a w tej naszej fortecy czekał nas Etner... Jazda pod dowództwem Szumskiego liczyła 130 koni i dzieliła się na 4 plutony, dowodzili nimi: Kamiński, Cetnarski, Wyszyński i Malanowski... Jazda miała szable i karabinki krótkie, prócz tego wszyscy oficerowie i podoficerowie mieli rewolwery, a nawet i znaczna część żołnierzy."

ksiądz, ur. ok. 18l8, proboszcz parafii Grudusk w pow. ciechanowskim gub. płockiej. W 1861 za udział w manifestacjach patriotycznych został osadzony w twierdzy modlińskiej, skąd miał być na podstawie decyzji administracyjnej wysłany do gub. ołonieckiej na zamieszkanie. Na mocy manifestu z marca 1862 ułaskawiony, ale prawdopodobnie przebywał juz wtedy w gub. ołonieckiej, w Pietrozawodzku, skąd miał wyjechać w 1862. Nie zmienił swej postawy: w 1865 za wystąpienia patriotyczne został ukarany grzywną, a w rok później, jako „niepoprawny pod względem politycznym", oddany pod dozór policji za „złe usposabianie włościan do rządu". Zmarł w 1901.

Ks. Paweł Kamiński, ex Zmartwychwstaniec, ex Missyonarz warszawski zmiennego charakteru i lekkiego życia, narobił wszędzie podłości i plamił godność polskiego kapłana. W roku 1862 będąc aresztowanym we Włocławku dał słowo kapłańskie żandarmom w drodze, że nie ucieknie, a jednak w nocy umknął i ci byli odpowiedzialni i karani przez rząd moskiewski. W obozie wichrzył i podburzał jednych przeciwko drugim. Sprowadzał demimonde do obozu z Krakowa. We Francji bawił się w handlarza obrazów i zbierał składki na dom mający być instytucyą narodową. Narobiwszy długów umknął z Francyi do Londynu. Skoro powstała walka kulturkampfu w całych Niemczech, zapisał się do party i rządowej pruskiej, do Staro-Katolików, był proboszczem ich w Katowicach i agentem Bismarka. Opuszczony przez Ślązaków poczciwych, miał być bitym, umknął więc z Katowic i w nędzy życie zakończył — gdzie już nie pamiętam. Zawsze tak i koniec czeka szpiegów i ludzi bez charakteru.

Artykuł | Steinman-Kamiński (1834-1907), pochodzenia niemiecko żydowskiego. Po nowicjacie u oo. zmartwychwstańców w Rzymie, skąd został wydalony, przeszedł do oo. lazarystów w Paryżu. Od grudnia 1859 w Warszawie, gdzie odznaczył się patriotycznymi kazaniami. Aresztowany zdołał zbiec na zachód, w końcu w 1862 zjawił się w Krakowie, gdzie rozwinął dziaalność rewolucyjną. W powstaniu był kapelanem w partii Kurowskiego, następnie Langiewicza. Osadzony w Ołomuńcu zbiegł do Francji, gdzie ogłosił ostrą, polemiczną broszurę o powstaniu "Głos wymuszony...". Od 1867 na Górnym Śląsku jako ksiądz starokatolicki, następnie przeniósł się do zachodnich Niemiec i całkowicie zgermanizował. Zmarł w listopadzie. "Tu (w restauracji Zalewskiego w Krakowie) mi powiedzieli, nie wiem czy słuzsnie, że ks. Kamiński z obozu, gdzie go miano za zwolennika Langiewicza, znosił się tajemnie z Mierosławskim, ukrywającym się w Krakowie, który jak wiadomo, był wielki nieprzyjacielem młodego dyktatora""

Ksiądz, miał być kapelanem w obozie Langiewicza, ale opuścił obóz po ogłoszeniu dyktatury.

W Usolu między 1866-68 - z Kongresówki. Był redaktorem kiedyś jakiejś gazety, W Usolu miał dom i ogród warzywny. Teraz w Krasnojarsku.

Mieszczanin z Mohobód [Mokobodów, GP], dowódca oddziału jazdy w oddziale Krysińskiego (czerwiec 63 pod Tyśmienicą) Potem walczył u Kruka w lubelskim, pod Chełmem, następnie u Wierzbickiego, po przegranych bitwach w lubartowskim wycofał się z innymi do Galicji

Więzień cytadeli warszawskiej. chłop w Majdanie Kosowskim w pow. siedleckim, lat 40. Katolik, żonaty, ma dzieci. Aresztowany w Prostyni 14 marca 1864 r. "za przynależ­ ność do żandarmerii narodowej". W więzieniu od 24 marca. 23 listopada 1864 odesłany do Warszawy, do Komisji Wojny. (K-52).

Pod wachmistrzem szwadronowym Kamińskim (z profesji kowal) zabito konia, bronił się rejterując piechotą do stojącego w pobliżu młyna, wpadł nareszcie do budynku zatarasował drzwi za sobą, gdy te jednak podważono, wydostawszy się jakimś bocznym otworem na zewnątrz, wyskoczył na koło młyńskie. Miał jeszcze trzy naboje w rewolwerze: dwoma strzałami położył dwóch Moskali, a trzecim i ostatnim odebrał sobie sam życie. Moskale zabrali jego zwłoki do miasta i sprawili mu przyzwoity pogrzeb.

wieku lat 18, rodem z Zatora, student akademii technicznej w Krakowie, w skutek ran otrzymanych pod Grochowiskami, zmarł w szpitalu św. Ducha w Krakowie dnia 6 Lipca 1863 r. Pochowany na cmentarzu miejscowym. Kronika Krakowska podaje w Nr. 10, że imię mu było Antoni i że rannym był pod Chrobrzem.

Anastazy (Natan) Kantorowicz (1817–1865), doktor nauk medycznych, lekarz wolno praktykujący, w okresie powstania styczniowego członek organizacji cywilnej w Tomaszowie Mazowieckim, ofiara zawodu. Pochodził z miasta Wielunia. Był przybranym synem Teofila (Tobiasza) i Prywy z Dawidowiczów. Odbył studia w Akademii Medyczno-Chirurgicznej w Warszawie. 25 czerwca 1850 r. poślubił w Warszawie Bertę Barbarę Hantke (1827–1860), córkę Adolfa Hantke (1796–1859), warszawskiego kupca, właściciela sklepu z galanterią, i Anny Karoliny (Szarlotty) z d. Kohen (1804–1830). Wkrótce po ślubie dr Kantorowicz zamieszkał w Tomaszowie Mazowieckim (od 11 VI 1851 r.), gdzie aż do śmierci był lekarzem wolno praktykującym. Początkowo w aktach pojawił się jako niestały mieszkaniec miasta, po sprowadzeniu żony i syna uzyskał stałe zameldowanie. W roku 1852 (po śmierci lekarza miejskiego dra Franciszka Antoniego Stryckiego, który zmarł na cholerę) i ponownie 1853 (po nagłym opuszczeniu miasta i porzuceniu obowiązków lekarza miejskiego przez dra Joszuę Sternschussa) pełnił obowiązki zastępcy lekarza miejskiego w Tomaszowie Mazowieckim. Wzorowo wywiązywał się z nałożonych nań zadań i obowiązków. Ponieważ w latach 1852–1854 dr Kantorowicz był jedynym tomaszowskim lekarzem, wykonującym prócz praktyki prywatnej także obowiązki lekarza miejskiego, dlatego do pomocy sprowadził brata Adolfa (Abrama Dawida) Kantorowicza, podówczas studenta Akademii Medyczno-Chirurgicznej w Warszawie. Burmistrz miasta, Antoni Ciesielski wystąpił z prośbą o mianowanie dra Kantorowicza lekarzem miejskim. Władze carskie nie zgodziły się, uznając, że posiada za małe doświadczenie i zbyt krótką praktykę medyczną. Prawdopodobnie negatywna decyzja władz carskich miała związek z podejrzeniem Kantorowicza o szerzenie poglądów „wywrotowych”. W Tomaszowie ceniono wiedzę dra Kantorowicza, a także pomoc medyczną (często bezinteresowną), niesioną ludności robotniczej miasta. Medyk czynnie angażował się w zwalczaniu licznych epidemii cholery w Tomaszowie i okolicy, które regularnie (niemal co roku) wybuchały i zbierały spore żniwo, zwłaszcza wśród biedoty miejskiej i wiejskiej. W trakcie powstania dr Kantorowicz należał do organizacji cywilnej miasta Tomaszowa Mazowieckiego. Prawdopodobnie nie brał udziału w walkach, gdyż po śmierci żony wychowywał samodzielnie czworo dzieci. Wydaje się jednak, że opiekował się rannymi powstańcami, leczonymi na terenie miasta lub w okolicy. W latach 1863–1864 jako lekarz wolontariusz opiekował się rannymi, wziętymi do niewoli powstańcami, przetrzymywanymi pod strażą w lazarecie dla jeńców, który mieścił się w wieży pałacu Ostrowskich w Tomaszowie. Prawdopodobnie jako członek powstańczej organizacji cywilnej pełnił funkcję łącznika pomiędzy powstańcami i uwięzionymi jeńcami. Po nieudanej próbie odbicia jeńców z lazaretu (wieczorem 30 III 1864 r.) odmówiono proboszczowi katolickiemu (tj. ks. Ludwikowi Dąbrowskiemu) i miejscowemu lekarzowi (tj. Kantorowiczowi) dostępu do rannych powstańców. W 1865 r. dr Kantorowicz został oddelegowany do opanowania szalejącej epidemii (cholery?) w okolicy Tomaszowa. Zmarł 6/18 XII 1865 r. w Tomaszowie Mazowieckim wkrótce po powrocie z oddelegowania. Prawdopodobnie zaraził się podczas wykonywania obowiązków zawodowych i zmarł na cholerę (?) jako ofiara zawodu. Jak podaje akt zgonu, dr Anastazy Kantorowicz, wdowiec, pozostawił czworo małoletnich dzieci. Istotnie, najstarszy syn Józef (ur. 1 X 1852 r. w Warszawie) miał w chwili śmierci ojca dopiero 13 lat. Sierotami zaopiekowała się rodzina.

(ok. 1841-?), chłop z gm. Zagórze Olkuskie. Był w oddziale mjr. Rębajły, w którym służyło kilku pracowników Zagłębia Dąbrowskiego: Jan Malik, Piotr Oriz i Antoni Strach. Ranny w bitwie pod Jeziorkiem (29.10.64) został pozostawiony na leczeniu w Bodzentynie. Po wyleczeniu trafił ponownie do szeregów powstańczych, ale jego dalsze losy pozostają nieznane.

z Baranowa

Poznań, 8/VI. dn. 5/VI. + w Ciechocinku na kuracji Ignacy Kardoliński, mecenas warsz., syn rodziny z Ks. Pozn. Egz. dojrzał. w Lesznie. Za Wielopolskiego, jako prawnik wykszt. w Prusach, otrzymał stan. w Warsz. Najmł. brat jego zginął w powst. 1863, drugi starszy poszedł na Sybir. Wzmianka, że Ignacy miał żonę i dzieci oraz o siostrze z Poznania, (nr 130) Miał lat 48. Zmarł na stacji kolejowej Aleksandrów. Był adwok. przy Sądzie Apel. w Warsz. (nr 146)

Urodził się w Kcyni, w W. Księstwie Poznańskiem, dnia 28 marca 1826 r. z ojca Piotra i matki Antoniny z Trampczyńskich. Do gimnazyum uczęszczał w Lesznie i Trzemesznie. Ukończywszy nauki szkolne, poświęcił się z całym zapałem już od pierwszej swojej młodości ulubionej agronomii. W r. 1848 stanął w szeregach walczących i odznaczył się nieustraszoną walecznością, a" odpokutowawszy swój patryotyzm w więzieniu, dokończył przerwane studya. W r. 1852 połączył się węzłem małżeńskim z Teofilą, córką Józefa i Józefy z Koszutskich, Tokarską, i zamieszkał w Lączynie, w pow. kartuzkim, W ( wiosce posagowej swojej żony. Tutaj nie zamknął się w ciasnem kółku swoich osobistych interesów i zabiegów, lecz poczuwając się do pełnienia obowiązków obywatelskich, zakreślał coraz szersze pole dzia łania i swoją uprzejmością i jasnym na bieżące sprawy poglądem zjednał sobie wkrótce wielu przyjaciół. Lecz jako ziemianin nie widząc odpowiednich swojej mozolnej pracy owoców i doznawszy niejednego smutnego zawodu, przeniósł się ś. p. Władysław na Ukrainę w nadziei, żc tam z lepszym skutkiem będzie mógł pracować. Z początku zaczęło mu się szczęście uśmiechać. To też z silną wolą i oględnością przystąpił do wykonania swoich przedsięwzięć i zamysłów. Lecz znowu nastąpiła nagła i niespodziewana przerwa w jego działaniu. Na pierwszą wiadomość o krwawych wypadkach w Warszawie r. 1863 opuścił żonę i troje małych dzieci, stanął na czele organizacyi powstania na Ukrainie i rozbudził wielki zapał dla sprawy narodowej. Lecz pojmany przez Moskali, wywieziony został w maju 1863 r. do twierdzy kijowskiej, w której kazamatach 3 lata przesiadując i cierpiąc, przemyśliwał nad sposobem, jakimby tak swoich towarzyszy jak siebie z twardej niewoli wyswobodzić. W porozumieniu więc z swoimi najwierniejszymi przyjaciółmi, których sobie swoją otwartością i łagodnem usposobieniem zjednał, kopał dni i noce znany tunel twierdzy, którym to otworem najbardziej skompromitowani w powstaniu życie swoje ucieczką ocalić mieli. Mimo czujności straży, mimo braku odpowiednich do tego trudnego dzieła narzędzi i wielu innych nieprzewidzianych przeszkód, do konali tego mozolnego planu i 5 więźniów stanu, których niechybna śmierć nazajutrz czekała, w samą porę i szczęśliwie wydostało się na wolność. Następnej nocy miał i ś. p. Władysław' tym samym pod kopem szczęścia próbować. Lecz los zawistny w niwecz obrócił zamiar jego. Nazajutrz bowiem po ucieczce 5 skazańców' odkryto, zamurowano i liczną strażą otoczono tunel, a pozostałych więźniów przepro wadzono do innej baszty i osadzono w r tak zwanych „celach sekretnych 14 , gdzie wilgotne i cuchnące powietrze mocno nadwyrężyły jego zdrowie. „Początkowo skazany został na „katorgi 44 w dalekim Sybirze. Tylko, rozgałęzione stosunki nieboszczyka z osobami wpływowemi i po święcenie ostatniego prawie mienia, zdołały pierwszy wyrok zamienić i złagodzić na „posielenie“ do jenisejskiej gubernii, gdzie ś. p. Włady sław 4 lata spędził i dopiero 1870 r. na mocy amnestyi, skutkiem nie ustannych starań rodziny i reklamacyi rządu pruskiego, osłabiony cieleśnie i materyalnie zrujnowany, do Księstwa Poznańskiego powrócił. Tutaj mimo usilnych zabiegów nie znalazłszy odpowiedniego sobie stanowiska, udał się do większą swobodą polityczną i życzliwością dla Polaków cieszącej się Galicyi, a ufając swoim zdolnościom i w twardych warunkach życia nabytemu doświadczeniu, począł na nowo pracować na chleb, rzucając się na rozmaite przedsiębiorstwa. I tak w roku 1873 kupił od miasta Beli na Spiżu we Węgrzech kopalnie tatrzańskich ka mieni młyńskich; później odkrył on tamże olbrzymie pokłady kwarcu i cementu, urządził fabrykę na obszerną skalę tak dalece, iż zakłady jego tworzyły osadę, którą miasto Bela na zgromadzeniu swoich reprezentantów w uznaniu ś. p. Władysława zasług około podniesienia przemysłu górniczego w Tatrach, uchwaliło nazwać „Kardolin“. „Przedsiębiorstwo to, z wielkim trudem i mozołem podjęte, acz kolwiek bardzo korzystne, nie mogło się jednak należycie rozwinąć dla braku znacznych nakładów. To też ś. p. Władysław, zniechęcony nie powodzeniem i ustawicznemi trudnościami, pozbył się za bezcen prawie z wytężeniem sił swoich rozpoczętego dzieła i powrócił znowu do agronomii. Objął pełnomocnictwo w dobrach Kluwinieckich, własności państwa Boguckich, na Podolu Galicyjskiem. Prawością charakteru, wielką znajomością rzeczy i niestrudzoną pracą zjednał sobie nieograniczone zaufanie i wielki szacunek państwa Boguckich, którzy uznając piękne przy mioty jego serca i umysłu i niejedną smutną chwilę mu osładzając, otaczali go jak najczulszą troskliwością. Żywot swój przeplatany cierpieniami za dobro kraju nieszczęśliwego, smutkiem po doznanych bolesnych stratach i zawodach, zakończył 7 kwietnia 1886 r. w Kluwiiicach, przeżywszy lat 60. W zapiskach jego z czasu pobytu na Sybirze roku 1867 znaleźliśmy wiersze pełne bardzo rzewnej tęsknoty za Polską, której wolności doczekać pragnął i tą nadzieją żył aż do ostatniej chwili.“ („Gazeta Toruńska 44 nr. 114 z r. 1886).

(ok. 1837-1863) pochodził z terenu gub. radomskiej. Według aktu zejścia (29.12.1863) zmarł "onegdaj" w lazarecie, będąc "w powstaniu rewolucyjnem." Sporządzenie zapisu pod koniec roku, kiedy zamykano w księgach parafialnych wpisy i sporządzano wykaz zmarłych za 1863 r. świadczy o uzupełnianiu dokumentacji urzędu stanu cywilnego. Poza Kardinim wpisano akt zgonu Szadkowskiego (spisany 27.12.1863), który zmarł w lazarecie 29.10.63 r. po przywiezieniu z pola bitwy pod Jeziorkiem. Prawdopodobnie Kardyni został ranny w końcowej fazie bitwy pod Jeziorkiem, konkretnie pod Sieradowicami i tutaj początkowo przebywał na folwarku Ksawerego Zalewskiego. Z powodu braku należytej opieki ze strony dzierżawcy Sieradowic, nieznana nam ilościowo grupa rannych powstańców została przewieziona do lazaretu w miasteczku

z Grybowa

Z Olszanika, lat 36, żonaty, ojciec 3 dzieci, mieć. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Samborze (zapewne w związku z udziałem w Powstaniu), za przestępstwo przeciw zarządzeniom publicznym, skazany na 24 godziny aresztu.

Więzień cytadeli warszawskiej. chłop ze wsi Budy Przytockie w pow. stanisławowskim, lat 30. Katolik, ma dwoje dzieci. Aresztowany w Budach 20 września 1864 r. "za udział do partyzanckiej grupy". 2 grudnia 1864 r. skazany na 3 lata rot aresztanckich. (K- 96).

Drugie imię: Paweł. Ur. 29.06.1838r., Suczawa. Starszy inżynier kolei państwowej we Lwowie, żonaty, 1 dziecko, wyznania rzymsko-katolickiego. Przed powstaniem był urzędnikiem kolei w Przemyślu, natomiast w czasie powstania był szeregowcem przy strzelcach w pułku Dąbrowskiego u Langiewicza. Walczył pod Chrobrzem i Grochowiskami. Oświadczenie przystąpienia do Towarzystwa wzajemnej pomocy uczestników powstania polskiego z roku 1863/4 podpisał we Lwowie 03.03.1895r.

z Tarnowa

zarządca dóbr, zamieszkały w Ropicy Ruskiej poczta Gorlice. Urodzony w 1837 roku w Łukawcu w Żółkiewskim. Wyznania rzymskokatolickiego, żonaty, ojciec 6 dzieci. Przed powstaniem jak i obecnie był oficjalistą w dobrach hr. Wilhelma Siemieńskiego. Brał czynny udział w powstaniu jako szeregowiec. Walczył w oddziale pułkownika Czechowskiego. „Udział czynny brałem w potyczce w lasku nad rzeką Tanwią, gdzie zginął pomiędzy innemi major Englert, oficer z 31-go roku. Również w drugiem lasku, do którego gdyśmy najpotajemniej odpoczywali, wpadło kilku kozaków, a nareszcie stanowcza wielka bitwa w lasach Ordynarskich położyła koniec oddziałowi. Tutaj bowiem wielu zginęło i wielu rannych zostało. Resztki więc przechodziły granicę, których husarzy austriaccy pod swą opiekę zabrali. Tu lekko ranny byłem. J.E. hr. Wilhelm Siemieński mój czcigodny chlebodawca poświadczy, tudzież jeżeli żyją – podpułkownik Famtyn Czołowski, Antoni Strzyszowski, dwóch Łączkowskich (imion nie pamiętam), Henryk Krajewski w Uszmiański (…), któren później ożenił się podobnoś we Lwowie”. Zobowiązał do wpisowego w wysokości 5 złotych i składki rocznej w wysokości 10 złotych reńskich. Oświadczenie podpisał w Ropicy Ruskiej 15 maja 1888r. Przyjęty na członka czynnego 23 czerwca 1888r.

z Pustkowia