Ogończyk

Jeden z najstarszych herbów szlacheckich-rycerskich. Inne nazwy: Hogon, Powała, zawołanie: Powała, Sudkowicz. Publikowane np. w Wikipedii "Cauda" nie jest wersją herbu lecz przydomkiem osoby (łac. - ogon). "Pogończyk" pochodzi ze złożenia "powała" i "ogończyk".

W polu czerwonym półtoczenica, na jej barku srebrna rogacina w słup. W klejnocie dwie niewieście ręce w niebieskich rękawach z naszytymi po bokach złotymi dzwoneczkami - wzniesione w górę. Herbarz z Bellenville oraz protoekslibris Biblioteki Jagiellońskiej zamieszczają półtoczenicę złotą a rogacinę zapewne srebrną. Fryz heraldyczny w Lądzie zamiast półtoczenicy ma zawiasę kotłową co bardziej przypomina herb Odrowąż, na chrzcielnicy w Kobylanach jest półksiężyc, natomiast na płycie grobowej w Wielogłowach półtoczenica ma jakby podstawę. [Szymański J. Herbarz...] Działyńscy, Grotkowscy, Jachimowicze i inni używali herbu na którym strzała (rogacina) przekrzyżowana dwa razy. Herby podobne to Bloch, Błoch, Drogosław. Kijowscy używali herbu z półpierścieniem przeszytym mieczem.

Legenda herbowa mówi o rycerzu Piotrze z Radzikowa (potomku króla Scytów), który widząc pannę porywaną przez pogańskiego Oga, wyciągającą błagalnie ręce rzucił się i zabił ciemiężce. Panna obiecała rycerzowi małżeństwo dając mu połowę swojego pierścienia. Przydała się ona kilka lat później gdy zmęczona czekaniem rodzina wydała pannę za innego. Zjawił się wówczas Piotr i pokazując pierścień opowiedział o umowie. Legenda ta jest z całą pewnością wymyślona w latach późniejszych. Istnieje też wersja że król Scytów Og przez Kapadocję udał się do Włoch gdzie założył miasto Caudium (ogon). Potomkowie przeszli na tereny polskie niosąc znak i nazwę. Dużo pewniejsze jest pochodzenie herbu po prostu od Odrowąża, z którym rodzina Ogonów była związana. Wątpliwa wydaje się teoria opierająca się na znaczeniu imion wywodząca Powałów z rodów niemieckich. Możliwa jest natomiast teoria łącząca słowo "ogon" z chwostem - kosmykiem włosów jaki był noszony przez czarowników w średniowieczu (podobna teoria dotyczy pochodzenia Piastów).
Kolejną teorią jest nawiązanie do ogona działa, czyli końcówki lawety.

Najstarsza znana pieczęć z 1384 pochodzi od Piotra, kasztelana lubelskiego. Pierwsza wzmianka pisana 1394 [księgi łęczyckie]. Niesiecki pisze o kamieniu z Radzikowa na którym napis wymieniał Powałę a na którym była data 1126. Kamień są nie zachował i nigdzie indziej wzmiankowany nie jest. W 1692 została wydana Genealogia rodu Ogończyków - niestety nie zachowała się do naszych czasów.

434 rodziny należące do herbu (w Wikipedii i in. tylko 320): Afri, Aklewicz, Akulewicz, Augiński, Augustynowski, Azarewicz, Baliński, Barłowski, Benedyktowicz, Bereski, Berewski, Białobłocki, Bielecki, Bielicki, Biechowski, Blech, Blikowski, Bloch, Błoch, Blokowski, Blom, Błocha, Bodenbruch, Bogorski, Bogurski, Boniewski, Bonisławski, Borowiecki, Borowik, Borowski, Borysewicz, Borysowicz, Broniewski, Bruchan, Brzuchański, Bukowiecki, Bułat, Bułatowicz, Butowicz, Butowiecki, Campe, Canpe, Chajkowski, Chmielewski, Chodorąski, Chodoreński, Chodoręski, Chudziński, Chwal, Cicholewski, Ciecholewski, Ciepliński, Cym, Cymiński, Cynk, Czamański, Czarnołucki, Czarnorucki, Czarnorudzki, Czarnotulski, Czerski, Czetkowski, Czychrowski, Czyszkowski, Czyżkowski, Czyżowski, Ćwikłowski, Dalkowski, Dąbrowski, Dmoszewski, Dmoszyński, Dmuszewski, Dobiecki, Dobrochowski, Dobruchowski, Dogonowski, Domajewski, Domajowski, Domaszowa, Drwalewski, Drzewiecki, Dubiecki, Dzieńciołowski, Dzierżewski, Dzięciołowski, Falkowski, Fedko-Kozłowicz, Fidelicki, Gabszewicz, Gliwicz, Gorecki, Goczewski, Godziszewski, Godziwski, Golbicki, Golennów, Goleń, Goleński, Goliński, Gołembski, Gołębski, Gołyński, Gornicki, Goryński, Gorzechowski, Gorzycki, Góra, Górecki, Górnicki, Grabowski, Grodz, Grodzicki, Grosicki, Hajko, Hajkowski, Hayko, Holt, Horodeński, Idzikowski, Jacewicz, Jachimowicz, Jadźwinga, Jagustynowski, Jakimowicz, Jakubowski, Janczewski, Janiszewski, Jankowski, Jarosz, Jasionowicz, Juszyński, Kadzidłowski, Kamieński, Kamiński, Kijewski, Kikolski, Kirkil, Klepacki, Kłocki, Kłoczko, Kłodzki, Kłodzko, Kłodzkowski, Kochański, Koczmier, Kołakowski, Koncz, Kończakowski, Kończyc, Korecki, Korzeniowski, Kostolicki, Kościelecki, Kościelski, Kotlewski, Kotliński, Kotwiński, Kotyński, Kozakowicz, Kozicki, Koziorowicz, Koziorowski, Kozłowicz, Krafft, Kraft, Kruszewski, Krynkowski, Kucborski, Kucieński, Kuciński, Kuczborski, Kuczkowski, Kuczyński, Kumelski, Kuszel, Kutno, Kutnowski, Lastyński, Lesiewski, Lesiowski, Leszewski, Leszowski, Leurman, Leźnicki, Leżnicki, Leżajski, Lipnicki, Lissowski, Lodowski, Lubiecki, Ludwigowski, Ludwikowski, Łazieński, Łaziński, Łętowski, Łodygowski, Łodziat, Łukowski, Magnuszewski, Makowski, Malanowski, Malinowski, Malonowski, Malski, Markos, Markusz, Markuz, Marsztyn, Mąkowski, Mętowski, Mienusiński, Mierzwiński, Mierzyński, Mijakowski, Mikołajewski, Mirosławski, Mniewski, Mniszek, Mońkowski, Morawiec, Morawski, Mościcki, Murzynowski, Mysłakowski, Myślakowski, Nadrowski, Niedrwicki, Niedrwiecki, Niedrzwicki, Niedrzwiński, Niedźwiecki, Niedźwiedzki, Nowacki, Obrąpalski, Ochmistrzowicz, Oganowski, Ogon, Ogonowski, Old, Olt, Ongirski, Opruth, Ossowski, Ostałowski, Ostrowicki, Pacławski, Pacyna, Paczławski, Paczyński, Padzewski, Palęcki, Palędzki, Pałyński, Paprocki, Parfianowicz, Parol, Parul, Patyński, Piaskowski, Piączyński, Piątkowski, Piechowski, Pietras, Pietrasz, Pietraszewicz, Pilichowski, Piotras, Piotrowicz, Piórkowski, Piskarzewski, Podrez, Pogonowski, Pogorski, Pogórski, Pogulski, Pogurski, Powała, Proszycki, Pruszkowski, Pruszyński, Puszkar, Puzynowski, Radojewski, Radomiński, Radost, Radukowski, Radzikowski, Radziszewski, Rentfiński, Resznowski, Reszyński, Rętfiński, Robak, Romaszka, Romaszko, Rosnowski, Roszkowski, Rożanowski, Rożewicz, Rożkowski, Rożnowski, Rożyński, Różycki, Różyński, Rucieński, Ruciński, Ruczyński, Rudowicz, Rudowski, Ruskowski, Ruzowski, Rypka-Walowski, Rzuchowski, Sakowski, Sandecki, Sangaw, Sasin, Sidorenko, Sidorowicz, Sieczkowski, Siedlewski, Sierakowski, Sieszkowski, Siewierski, Siwerski, Skarbek, Skarbieński, Skorzewski, Skowierzyński, Skórzewski, Skrzypieński, Skrzypiński, Skrzyplewski, Skwarski, Smogorzowski, Sokołowski, Songin, Stachowski, Stanisławowicz, Stański, Starosielski, Starosolski, Stefanek, Stodulski, Strybil, Strzegocki, Suchodolski, Sulek, Suleński, Susz, Suszewski, Suszycki, Syrakowski, Szeszkowski, Szulek, Szwab, Szwederowski, Szwejkowski, Szwykowski, Szyraj, Śmiechowski, Śmichowski, Śniechowski, Świderski, Świeciński, Świeczyński, Święciński, Święski, Tokarski, Tolwiński, Tołwiński, Tomasiewicz, Tomaszewicz, Topolnicki, Topolski, Trojan, Trojanowski, Trzebieński, Trzebuchowski, Trzeciak, Turski, Twardowski, Ulanowski, Uwieliński, Wałowski, Wąpielski, Wesołowski, Widlicki, Wielamowicz, Wieliczki, Wieliczko, Wiercieński, Wiesiołowski, Wilamowicz, Wilewski, Wirowski, Wlewski, Włoszynowski, Wojeński, Wojszwiłło, Wojszyk, Wolęcki, Woliński, Wolski, Wydzierzewski, Wydzierzowski, Wysocki, Zabrocki, Zabrodzki, Zagajewski, Zakrzewski, Zaleski, Zaorski, Zarpalski, Zarzeczewski, Zboiński, Zboże, Zbożny, Zdzisławski, Zelski, Zenowiewicz, Ziemba, Ziembrowski, Zrzelski, Zwolski, Żarpalski, Żegrowski, Żelski, Żelski, Żernicki, Żółtowski, Żółwiński, Żórawski, Żuk, Żukowski, Żyrnicki