Powstanie Styczniowe - uczestnicy

(1819-1886), więzień stanu w 1846 r., oficer w powstaniu węgierskim 1848/9 i w powstaniu 1863/4

Zmarły świeżo dnia 27 lutego 1888 r. w Poznaniu, b. dziedzic dóbr Dziećmiarki, brał bardzo czynny udział w organizacyi, w przewożeniu i dostarczaniu oddziałom broni. Oskarżony o zbrodnią stanu, zdołał ujść zagranicę, gdzie przez lat kilka aż do ogłoszenia amnestyi pozostawał.

Najmłodszy z synów Ludwika Bronikowskiego, dziedzica dóbr Kościerzyna i Chłastawy, i Henryki z Żychlińskich, ur. 1842 r. w Poznaniu, udał się z prymy gimnazyum głogowskiego do po wstania i wraz z starszym bratem Stanisławem wstąpił do od działu Younga de Blankenheim, podczas gdy drugi brat jego, Bolesław, służył najprzód pod Mielęckim, a następnie pod Taczanowskim (zob. wyż.). W bitwie pod Nowąwsią dnia 26 kwietnia 1863 r. kula strzaskała mu nogę. Przewieziony do Rawicza, skonał tamże w skutek gorączki przez ranę wywołanej.

Karmelita lubelski lat 27 - świeżo wy­świę­cony na kapłana w 1862 roku.Przystał do formacji zbrojnych w czerwcu 1863.znalazł się najpierw w partii Deputowicza. O. Brudnicki uczestniczył w wielu bitwach i potyczkach,pod Polichną 18 lipca, pod Kani Wolą 24 t. m. i głośnych zwycię­stwach 4 i 8 sierpnia pod Chruśliną i Żyrzynem. 24 sierpnia pod dostało się do niewoli,pojmano go z bronią w rę­ku. Ukrył swój stan duchowny oraz podał inne fałszywe dane: miał się nazywać Józef Niedzielski, dowodził, że jest austriackim poddanym1. Skazany na 12 lat katorgi .O. Brudnicki od 1865 roku dostał się do katorgi w kopalniach w miejscowości (Akatuja).W roku 1885 zwolniony z zesłania. W 1896 roku zmarł miał 60 lat.

Artykuł | Kajetan (Józef) Brudnicki. Karmelita bosy, pochodzenie chłopskie. Ur. 1836 Ursynów (lub w pobliskich Zawadach) gm. Brzoza, pow. kozienicki, gub. radomska. Ochrzczony 15 marca w Jedlińsku, syn Jana i Józefy z Michalskich, rodzeństwo: brat Michał i cztery siostry. Do 18 lat był przy ojcu, gospodarzu, następnie ks. Lisikiewicz z pobliskiej wsi Brzoza umieścił go w lipcu 1855 r. w zakonie karmelitów w Warszawie dla nauki. Stąd w 1860 wysłany do Lublina, gdzie jako „wolny słuchacz" uczęszczał na nauki do seminarium lubelskiego. Wyświęcony na kapłana w 1862 r., był kaznodzieją. W 1863 r. przystąpił do powstania i walczył jako kapelan w oddziałach Deputowicza i Wierzbickiego. Uczestniczył w wielu bitwach. Pojmany z bronią w ręku (prawdopodobnie pod w sierpniu 1863 r.), starał się ukryć swój stan kapłański, podając się za austriackiego poddanego Józefa Niedzielskiego. Pozbawiony wszelkich praw i zasądzony na 12 lat katorgi w kopalniach rudy, namiestnik konfirmował wyrok 15 marca 1864 r. Odprawiony z Warszawy 30 marca tego roku. 25 listopada 1864 przybył do Irkucka, 29 stycznia 1865 odprawiony za Bajkał. Na robotach od 13 marca 1865 w kopalni , 3 czerwca 1866 uczestniczył w buncie z innymi przeciwko pracom w święta. Na podstawie amnestii carskiej z 16 kwietnia 1866 r. zmniejszono mu wyrok o połowę, a 28 października tego roku jeszcze raz do jednej czwartej. Latem 1868 (na mocy amnestii z 28 maja t.r.) odprawiony do Irkucka, skąd 24 września - do Tunki, tam zajmował się krawiectwem. 4 sierpnia 1875 wysłany „porządkiem etapowym" z Irkucka do Europy, od 1876 r. zamieszkiwał stale w Cywilsku gub. kazańskiej. 5 maja 1876 r. naczelnik lubelskiej żandarmerii przesłał gubernatorowi kazańskiemu informacje dotyczące urodzenia i przeszłości Brudnickiego, ojciec jego Jan już nie żył, brat Michał i wszystkie siostry (zamężne za chłopami) mieszkali w Ursynowie. W 1878 przebywał w Cywilsku, w 1882 r. z zakonnym br. Wawrzyńcem Drozdysem zajmowali jedną kwaterę. Później osiedlony w Kurlandii w Subbacie, wbrew zakazowi chodził w sutannie i wykonywał posługi religijne. Zwolniony z zesłania w 1885 r. wyjechał do Galicji, najpierw do Krakowa, a później zamieszkał u proboszcza w Rudzicy na Śląsku austriackim. 5 kwietnia 1890 r. zwracał się za pośrednictwem konsystorza krakowskiego do przeora klasztoru w Czernej o. Rafała Kalinowskiego, także byłego zesłańca, o ponowne przyjęcie do zgromadzenia. Pomimo zgody władz zakonnych nie przybył do Czernej, ale w 1891 r. znalazł się w klasztorze Karmelitów Trzewiczkowych we Lwowie, prawdopodobnie z tej przyczyny, że u Karmelitów Bosych o. Rafał Kalinowski wprowadzał w tamtym czasie zbyt ostre rygory życia zakonnego, albo też nakłoniony przez współbrata Drozdysa. W 1892-1896 przebywał w klasztorze w Bołszowcach. Schematyzmy za dalsze lata nie wymieniają już jego nazwiska, nie podają też, że zmarł. Możliwe, że odszedł z klasztoru albo przeniósł się do klasztorów niemieckich; nie występuje w spisach duchowieństwa archidiec. lwowskiej i krakowskiej.

Z Radgoszczy. stanu wolnego, 24 lat, organista. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Tarnowie, za przekroczenie obwieszczeń z 28 8 29 lutego 1864 o zakazie posiadania broni (zapewne w związku działaniami powstańczymi). Skazany na 8 dni aresztu.

Ten ostatni... W dniu 30 maja odprowadzono na miejsce wiecznego spoczynku ostatniego w Krakowie weterana z powstania 1863 r., Stefana Brykczyńskiego, który zmarł 28 maja. Rzadko mam czas na słuchanie radia, to też uważać można za szczególnie zrządzenie losu, że onego popołudnia, 6 czy 7 lat temu, miałam właśnie słuchawki na uszach... Tajemniczymi falami płynęła z przestrzeni entuzjastyczna opowieść o roku owym, gdy tłumy na ulicach Warszawy stawały nieustraszenie przeciw najeźdźcy, zbrojne jedynie w krzyż i czarodziejstwo pieśni. Nie słyszałam początku, ale zaraz przy pierwszych paru zdaniach stanęła mi jasno przed oczami ta cyfra i szereg obrazów: 1861 rok... Grottgerowski ponury cykl... pierwsze trupy... zamykanie kościołów... żałoba narodowa... A przecież mocny męski głos, co wskrzeszał tamte dzieje, brzmiał dziwnie jasno, rześko, jakby samą tylko radością zawartego w nich nieśmiertelnego piękna. Aż w pewnej chwili buchnął młodzieńczością uniesienia: - Wtedy, po pierwszej salwie, zobaczyłem oficera – Moskala, jak wybiegł przed front, wyrwał z pochwy pałasz, złamał go na kolanie i odrzucił przecz od siebie. Blady był, oczy mu płonęły... Ja to widziałem!!! A więc mówił starzec co najmniej 80 letni – czy to możliwe? Porwał chyba wszystkich słuchaczy, tak jak mnie, upił życiem tętniącym w historii i czymś więcej jeszcze: żarem duszy. - Nazajutrz wysłałam do dyrekcji krakowskiego radia list adresowany do prelegenta, Stefana Brykczyńskiego, oraz prośbę, aby takie zachwycające odczyty powtarzały się częściej. Na wyrazy mego hołdu i nieśmiałą prośbę o adres odebrałam odpowiedź dopiero w kilka tygodni później. Pan Brykczyński musiał się wpierw przewiedzieć kim jestem, wydostać i przeczytać moje wspomnienia z wojny, a wówczas zwrócił się do mnie z jowialnym uznaniem, jakby do kolegi, akcentując wielką swą cześć dla Marszałka, która go zjednała także dla mojej książki. Na szczęście mieszkał w Krakowie, w zakładzie Helclów. Prosił, aby go odwiedzić. Jakże się lękałam zawodu dążąc chłodnymi, długimi korytarzami do wskazanych drzwi!... Może autor nie będzie taki, jak ten odczyt, jak ten list. I rzeczywiście: ni jedno, ni drugie nie mogło dać jeszcze całkowitego pojęcia o ogromie żywotności umysłowej, wdzięku i temperamentu, które promieniowały od wysokiej, barczystej postaci Weterana. Długa, srebrna broda przy czerstwej cerze, stanowiła efekt niebywały, niebieskie oczy, nie zimne, jakby u dobrego, rozumnego dziecka wychodziły zawsze tak ślicznie naprzeciw odwiedzających! Lubił bardzo gości, tak dawnych przyjaciół, jak i znajomości nowe, wśród których orientował się bystro i swobodnie. Z trudem, lecz niezmiennie, odruchem światowym a serdecznym, dźwigał się z fotela, żartobliwie tłumacząc ociężałość swej ''nóżki'', przestrzelonej na wylot w powstaniu. Przez całe długie, bujne życie nie dawała wcale znać o sobie, pozwalając nawet na sporty, aż o kilku lat coraz więcej dokazuje, że chodzić trudno... Z miejsca zaczynały się opowiadania, jak to było z ta raną, z tą potyczką i tylu innymi (Tyszowce, Tuczempy, Mołozów). Jak to się bił o Polskę ów 15 letni Stefek... radosna jego beztroska, młody animusz i zapał biły od każdego słowa i gestu starca. Co za barwność, obrazowość narracji , jaki mocny kontakt z psychiką słuchacza, ekspresja głosu, ruchu, spojrzenia! Co opowiadanie, to małe arcydziełko swoistego kunsztu, a taką przepojone siłą i prostotą zdrowego duchowego życia, że chciałoby się przyprowadzić tu na naukę, po kolei, całe szkoły... W tym malutkim pokoiku, przy zagraconym stole, nakrytym gazetami, naprzeciw kilku ubożuchnych fotografii na przybrudzonej ścianie przeżywało się jakieś cudowne podróże ''a la recherche du temps... passe'', w piękno epoki umarłej niby, która jednak stanowi istotny podkład dla wszelkich przyszłych możliwości niepodległego bytowania. Tu się czuło wieczność, przeświecającą poprzez mijanie czasu, ale tak po prostu, bez górnych frazeologii, bo staruszek, jako inżynier z zawodu, mocno trzymał się realizmu życiowego, trzeźwą logiką i zmysłem rzeczywistości. Interesowało go wszystko, co się w Polsce dzieje i czyni, jakby ciągle czuł swoją cząstkę odpowiedzialności za naród. Z jego to inicjatywy i z wybitnym współudziałem zorganizowano w Krakowie, przez niewielu laty, podoficerską szkołę pływacką, był bowiem od dawna konsekwentnie czynnym propagatorem (także przez rasę) tego sportu. - Każdy mały Niemiec umie pływać – mówił do mnie z żalem- bo go tego w szkole uczą – a u nas? Topi sie tego co lata w każdej rzeczułce, jak szczurów – czy nie szkoda?! A w razie wojny... aż myśleć przykro. Widział, że społeczeństwo, że armia nie docenia wartości owej podstawowej nauki – to było jedyną kroplą goryczy w jego jasnym na świta spojrzeniu. Jakże pięknie, przejmująco opowiadał o swoim bohaterskim czynie w drodze na katorgę: skoczywszy w rozszalałe nurty jakiejś ogromnej rzeki syberyjskiej, uratował z nich tonącego żołnierza rosyjskiego, za co potem został uroczyście ułaskawiony i odznaczony wysokim orderem. Najbardziej jednak cieszyło go to, że uratowany okazał się Polakiem. Wyobrażałam sobie nieraz, jakim uosobionym huraganem musiał być ten człowiek w młodości i w sile wieku: istny Kmicic tego niewdzięcznego okresu, kiedy to nic się nie działo właściwie. Cóż dziwnego, że szukał sobie ujścia w jakichś pionierskich niemal zadaniach inżynierskich w głębi Rosji, dorabiając się wśród zmagań z obcą, pierwotną przyrodą, aby wreszcie do kraju powrócić i założyć rodzinę. Tamten najdawniejszy błysk, krótki a świetny – powstanie – został mu w sercu, rozrastał się z latami: w perspektywy widać wyraźnie, że on to prześwietlił sobie życie całe. Pozostał godnym jego do końca! Ileż dzielności, wielkopańskiej jakiejś fantazji, finezyjnego humoru w tej jego dumnej rezygnacji, nienarzucającej się nikomu: on przecie wiedział, że już nigdy nie będzie normalnie chodził, że jego rówieśni odeszli niemal wszyscy, a on sam jest właśnie na odlocie... Czy zdawał sobie sprawę, że poza szczupłym gronkiem przyjaciół, był żałośnie, krzywdząco samotny: on , co mógł był obdzielać całe rzesze chlebem żywiących wspomnień i mądrości radosnej? Miałam szczęście zaliczać się do bliskich mu – a przez całe te 6 lat nie poskarżył się przede mną nigdy na nikogo i na nic w ogóle. Przychodząc bez zapowiedzi, o najróżniejszych porach dnia, zastawałam go zawsze, zawsze pogodnym, w ochoczej gotowości do pogawędki, takiej właśnie, jaka mogła gościa interesować. Kochał prawdziwie i potrafił podbijać młodzież: to też lekcje konwersacji francuskiej, którymi mile zabijał czas, sztukując zarazem swe weterańskie ubóstwo, dawały początek przyjaźniom obustronnym, długotrwałym. Dwunastoletnia wówczas córka moja uskarżała się nieraz, że ją prowadzam w Krakowie ''po samych starych ciotkach'', ale rwała się zawsze samorzutnie do ''naszego Weterana''. I warto było widzieć jak się witali! Zostanie mi w oczach ten obraz: złota, bujna czupryna dziewczątka, przytulona czule do bielutkiej brody – wyraz obu twarzy... i dziękuję Bogu, że dał mojemu dziecko wziąć w serce na całe życie błogosławieństwo tamtych oczu! Od pół roku mniej więcej wzrok tak nie dopisywał staruszkowi, że nie mógł wcale czytać – o tym jednym wspominał z lekką melancholią. Zmobilizowane przeze mnie ''pewiaczki'' (przysposobienie wojskowe kobiet) przychodziły w ostatnich czasach czytywać mu, dyżurami – ileż przy tym zyskać musiały niezastąpionych wspomnień! O śmierci Pana Brykczyńskiego dowiedziałam się zupełnie nagle i poraziła mnie jakby lękiem myśl, że nigdy, przenigdy nie będzie można przyjść do znanego domu, do małego pokoiku, odetchnąć tamtym powietrzem... jakby się zapadła w morze czarodziejska wyspa. Nie nad nim płakałam, tylko nad sobą, nad nami wszystkimi... Kraków witał właśnie Pana Prezydenta Rzplitej, kiedy koło dworca przechodził kondukt żałobny ze sztandarem powstańczym – za karawanem prowadzonym przez pluton wojska szło 30 może osób, dalej, w dorożce dwaj weterani (z Podgórza i Chrzanowa). Zmarły był w samym Krakowie ostatnim. Gdybyż o dwie godziny później... kto wie, może sam najwyższy dostojnik państwa brałby udział w tym pogrzebie?... Los chciał inaczej – a nie będzie już dane miastu błędu niepojętego naprawić – bo taką trumnę odprowadza się na cmentarz raz tylko – nigdy więcej... Lecz nie mogło to zaważyć ani cieniem na słonecznej duszy starca – idącej teraz śmiało, lekko, jak niegdyś do bitwy ku ''wzgórzom wiekuistym''. Jakby się koniec wiązał z początkiem w logice prostej, nieuchronnej...: ''Bój, zwycięstwo: Czarowne słowo, cudne uczucie, z niczym nieporównane. Ono to chłodziło grenadierów napoleońskich wśród spiekłych pustyń Egiptu, a rozgrzewało wśród mroźnego dnia pod Austerlitz... Mnie, wychowanemu w tych tradycjach, brzmiało w uszach po francusku: Mourir pour la patrie, c’est le sort le plus doux, le digne d’envie!''. Jedna taka chwila za życie starczy, żal mi tych, co jej nigdy nie doświadczyli... Broń zdawała się nam w ręku jak piórko... jakby unosiła w górę, każdy niby skrzydeł dostawał i wnet wlot pofrunie'' (S. Brykczyński: Moje wspomnienia, s. 62). Zofia Zawiszanka

ur. 1828 Pabianice syn Karola i Salomei Lipowskiej, żona Domicella Boratyńska. zamieszkał w Łodzi. W 1861 uczestniczył w demonstracjach ulicznych. W 1863 stanął w szeregach powstańczych. W następstwie bitwy pod Dalkowem we IX.1863 został uwięziony, a potem skazany na ciężkie roboty na Syberii. Wiadomo, że przebywał tam jeszcze w 1870r.

Z Krzeszowic. Ogrodnik, stanu wolnego, 20 lat. W kwietniu 1864 roku skazany przez sąd wojenny w Tarnowie na 4 tygodnie więzienia za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej (zapewne w związku z powstaniem).

ksiądz, (Brzozka)urodził się w r. 1832 z rodziców stanu włościańskiego w pow. Bialskim, po ukończeniu szkół w 17 roku życia swego wstąpił do Uniwersytetu Kijowskiego, a po latach trzech opuścił takowy i wszedł do Seminaryum w Janowie Podlaskim. W r. 1857 wyświęcony został na księdza, poczem pełnił obowiązki wikaryusza w Sokołowie, następnie w Łukowie. W r. 1861 posłyszawszy o strzałach w Warszawie, nadzwyczaj zbyt jasno przewidując dalszy konieczny rozwój wypadków, zaczął prace przygotowawcze. Wszedł więc pomiędzy lud i mieszczan, wszędzie objaśniając wypadki i podnosząc ducha. Gdzie tylko była jaka uroczystość narodowa lub religijna, tam wszędzie widzimy księdza Brzozkę przemawiającego do ludu. Za jedno właśnie z podobnych kazań przez niego w Białej na uroczystości św. Józefa został przyaresztowany i na ok więzienia w Zamościu skazany, po kilku miesiącach uwolniony, wszedł do organizacyi Narodowej i był najczynniejszym jej członkiem w pow. Łukowskim, a zarazem wraz z sp. księdzem Leonem Korolcem przyczynił się w Podlaskiem do uznania Komitetu Centralnego przez duchowieństwo i oddania się pod jego rozkazy. W dzień powstania uderzył na Moskali w Łukowie konsystujących, a rozbroiwszy ich i zabrawszy broń, pociągnął wraz z oddziałem do Lewandowskiego, pod którego komendą aż do śmierci ciągle w charakterze kapelana przebywał. Poczem zebrawszy rozproszone szczątki oddziału, połączył się z Lelewelem i pod jego rozkazami walczył jako prosty żołnierz podczas bitwy, pełniąc gorliwie obowiązki kapłańskie po bitwie. Następnie sformował oddzielny oddział konny i z takowym prowadził partyzantkę w ciągu całego 1864 roku, a ścigany wciąż przez Moskwę, zawsze szczęśliwie się wymykał. W miesiącu listopadzie 1863 roku mianowany był przez Rząd Narodowy jeneralnym kapalanem. Wreszcie w roku 1864 gdy oddział jego częścią rozproszony, częścią wyłapany, zmuszony był wyczekując lepszej przyszłości zaprzestać partyzantki, ukrył się więc u sołtysa Ksawerego Bielińskiego, we wsi Sypitkach pod Sokołowem, gdzie przez marzec i kwiecień wraz z swym adjutantem Franciszkiem Wilczyńskim przebywał. Wyśledzony przy pomocy zdrady, pomimo obrony zaciętej, ranny w rękę, przytrzymany został wraz z Wilczyńskim i do Cytadeli odstawionym. W dniu zaś 23 maja tegoż roku w mieście Sokołowie obydwa powieszeni zostali. Ostatni to zbrojny żołnierz tego powstania, któremu z zapałem, wiarą, a zupełnem poświęceniem służył od początku aż po koniec życia swego. Energiczny, niezmordowany, dzielił wszystkie trudy obozowe, nie zrażony żadną klęską, w niepowodzeniu czerpiący siłę do nowych wysiłków, a ogniem swej duszy i wiarą w żywotność sprawy, zagrzewał do wytrwałości innych. Nigdy nie spoczął, owszem był pierwszym w opatrzeniu rannych, pocieszaniu umierających, tam gdzie zmęczenie zawładnęło wszystkimi, on nie strudzony nie spoczął, dopóki oddziału nie nakarmił, przyczem najniższe posługi pełnił. Był sprawiedliwym na słabości ludzkie wyrozumiałym a dla zdrady i zbrodni nieubłaganym. Wychodzqc z łona ludu, posiadał jego nieograniczone zaufanie i miłość, które do ostatniej chwili go otaczały i przed Moskwą zasłaniały. Lud patrząc na jego życie pełne zaprzania się, otoczył go aureolą świętości za pełne trudów poświęcenie, które napróżno Moskwa do prostej szarlataneryi sprowadzić usiłowała. (Dz. Poz. Nr 121, Inwalid ruski).

syn Józefa, szlachcic z powiatu wieluńskiego. Brzostowski był woźnym sądowym z Wielunia. Przystąpił do powstania i został ujęty z bronią w ręku. Oskarżony „за участие в восстании” i za to, że „был взят в плен с оружием в руках”. Wyrokiem Audytoriatu Polowego nr 734 z dnia 5/17 VI 1863 r., po stosownej konfirmacji namiestnika Królestwa Polskiego, utracił prawa stanu szlacheckiego i został oddany do armii rosyjskiej na poczet przyszłego poboru. Przyjęty do służby wojskowej 4/16 VII 1863 r. w twierdzy modlińskiej. Karnie wcielono go do pułku orenburskiego. Nocą z 23 na 24 VII 1863 r. wraz 68 innymi przymusowymi rekrutami został wywieziony w głąb Rosji, gdzie odbywał długoletnią służbę w armii carskiej

( - 15.12.1901 Kosmacz) - weteran Powstania Styczniowego, ksiądz, Pijar, więzień stanu i długoletni Sybirak, jeden ze 150 księży zesłanych po 1863 r. do Tunki nad Bajkałem, zmarł w Kosmaczu, u swojego brata [1]

Z Jas, 31 lat, stanu wolnego, służący. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Tarnopolu, za zbrodnie zaburzenia spokojności publicznej (zapewne w związku z powstaniem). Uwolniony z braku dowodów.

Porucznik Lejb-Grenadjerskiego, Ekaterynosławskiego Jego Cesarskiej Mości pułku. Skazany na mocy konfirmacji Witebskiego Wojennego Gubernatora. Rozstrzelany w m. Orszy gub. Mohylowskiej 28 sierpnia 18§p roku, za porzucenie służby, wstąpienie do powstania, utworzenie oddziału powstańczego, dowództwo nad nim, werbowanie do powstania ludzi pod groźbą karania śmercią tego, kto nie pójdzie lub wystąpi z oddziału powstańczego, działanie przeciw wojsku i rabunek oręża z domu horodniczego Babinowickiego.

Do trzech województw graniczących z zaborem pruskim miały wkroczyć w zbliżonych terminach trzy wyprawy. [...], w związku z czym oddział jazdy kaliskiej pod rotmistrzem Franciszkiem Budziszewskim został włączony do tej wyprawy. Całością miał dowodzić pułkownik Raczkowski. [...]. Tymczasem rotmistrz Budziszewski zebrawszy w okolicach Wrześni 110 jeźdźców, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, a nic nie wiedząc o odwołaniu wyprawy, wyruszył na południowy wschód. Rankiem 22 marca przeszedł granicę koło Szamarzewa, a poinformowany, że w Ciążeniu nad Wartą stoi posterunek objezczyków, wysłał jeden pluton, który zaatakował go; ci zaś się poddali. Zabito też kozaka wiozącego depesze. Szybko jednak zostały zaalarmowane oddziały rosyjskie w Pyzdrach i Słupcy. Budziszewski starał się przemknąć wzdłuż Warty na wschód, aby ruszyć potem lasami ku północy na przewidziany teren koncentracji, ale już pod Ratyniem dopadła go kompania piechoty i pól sotni kozaków z Pyzdr. Rozgorzała walka, niedogodna jednak dla działań kawalerii ze względu na podmokły teren. Kiedy więc do akcji wkroczył oddział ze Słupcy, Budziszewski zdecydował się na dalsze cofanie się ku Golinie. Tymczasem wysłany w stronę Konina patrol powiadomił go, że od tamtej strony pospiesza jeszcze jeden oddział rosyjski, aby nie dopuścić go do lasów kazimierzowskich. Ruszył szwadron ku północy, na czas pewien oderwał się od przeciwnika i stanął na krótki odpoczynek nad jeziorem Głodowo. Kiedy jednak Polacy wyjechali z lasu koło Tokarek, na wschód od Nowej Wsi, ujrzeli zajeżdżające im od frontu drogę dwa szwadrony huzarów z Kleczewa i Słupcy oraz piechotę ze Ślesina. Budziszewski dla wyprowadzenia szwadronu z okrążenia z kilkunastoma ochotnikami ruszył do szarży, otworzył drogę swej jeździe na północ, a następnie osłonił od tyłu przed pogonią, prowadzoną na przestrzeni kilkunastu kilometrów. Pod Tokarkami stracił 10 rannych i zabitych. Dla wypoczynku po stukilometrowym rajdzie szwadron Budziszewskiego ukrył się między dwoma jeziorami, leżącymi na wschód od wsi Ostrowite, licząc na nadciągniecie sił głównych Raczkowskiego. Tam doszło jednak ponownie do walki z piechotą rosyjską, w której znów stracił do 10 ludzi. Otoczony przez dziewięciokrotnie silniejszego przeciwnika Budziszewski podjął trzykroć rozpaczliwsze szarże na polach miedzy Ostrowitem a wsią Kąpiel, aby nie licząc już chyba na spodziewane inne oddziały powstańcze, przebić się na południe. W tej sytuacji rozdzielił swój szwadron na kilkunastokonne grupy, które przedzierając się w rozbieżnych kierunkach w części szczęśliwie wymknęły się z okrążenia. Sam Budziszewski w 7 szabel krążył jeszcze przez półtorej doby po okolicy. Wyprawa w marcu 1864 r. osamotnionego szwadronu Franciszka Budziszewskiego była ostatnim akordem walk powstańczych, toczonych od lutego 1863 r. na obszarze pomiędzy Wisła, Warta i granica zaboru pruskiego.

Syn Wincentego, urzędnik ze szlachty, gub. Augustowskiej i tegoż powiatu, pełniący obowiązek inspektora policji suwalskiej. Skazany na mocy konfirmacji Wojennego Naczelnika Augustowskiego Oddziału. Rozstrzelany w m. Szczuczynie 2 maja 1864 roku, za przebywanie w oddziałach powstańczych, uczestnictwo w potyczkach przeciw wojsku i za dowództwo nad oddziałem, z którym odłączył się od bandy, i był wzięty z orężem w ręku w potyczce z wojskiem.

Ur. Jasło, lat ok 47, rzeźnik w Tarnowie. Za działalność w org. narodowej aresztowany i więziony. Wiosną 1863 wziął udział w powstaniu. Sprzeciwiał się rozporządzeniom stanu oblężenia, w związku z czym otoczono go ukrytym nadzorem policyjnym

(ok. 1837 - ok. 1902) - ksiądz, ur. w Jabłonicy koło Jasła, od 1857 w zakonie 00. bernardynów, wyświęcony w 1860. Działacz patriotyczny i kaznodzieja we Lwowie przed powstaniem. Od lutego 1863 w partii Dionizego Czachowskiego. Po bitwie pod Krzeszowem (21 III) rozeszła się wieść o jego śmierci. Tymczasem wziął on jeszcze udział w wyprawie majowej Antoniego Jeziorańskiego. Po powstaniu, po dłuższych perypetiach z władzami kościelnymi w Galicji, uzyskał w 1889 przydział do klasztoru w Leżajsku. W 1892 sekularyzował się i wkrótce wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zginął tragicznie

Ur. ok. 1837 Jabłonica k. Jasła. Od 1847 w zakonie bernardynów, 1860 święcenia. Działał w organizacjach patriotycznych i gtupie Jana Czarneckiego we Lwowie. Od lutego 1863 był w oddziale Czachowskiego. W maju u Jeziorańskiego pod Kobylanką. Po powstaniu miał liczne zatargi z władzami kościelnymi. Od 1889 w klasztorze w Leżajsku. Po paru latach wyjechał do Stanów Zjednaczonych

Syn Seweryna, mieszczanin Miński. Skazany na mocy konfirmacji Gubernatora mińskiego. Powieszony w Mińsku 29 stycznia 1864 r., za obecność w oddziale powstańczym, działanie z orężem w ręku w potyczkach z wojskami i współudział powieszeniu duchownego prawosławnego Konopasiewicza w majątku Boguszewiczach.

Syn Mateusza, włościanin, mieszkaniec m. Wisztynca. Skazanyna mocy konfirmacji Wojennego Naczelnika Augustowskiego Oddziału. Powieszony w m. Kalwarii 24 marca 1864 roku, za obecność w oddziale powstańczym, werbunek do niego, dostarczenie oręża, branie udziału w zrabowaniu karczmarza Rapulisa, i pobiciu jego i jego żony, usiłowanie powieszenia Rapulisa i dwukrotne uwolnienie się z pod straży.

(ok. 1844-?), syn Franciszka, rzemieślnik z Krakowa. Był w oddziale mjr. Rębajły. Ranny w bitwie pod Jeziorkiem (29.10.1863 r. ). W lipcu 1864 r. na pytanie rosyjskich władz wojskowych o jego pobyt w lazarecie burmistrz A. Gajerski potwierdził kurację, ale wobec braku personelu szpitala (i zapewne dokumentacji) nie potrafił podać szczegółowych danych. Za udział w powstaniu został pozbawiony praw stanu i skazany na 3 lata robót publicznych w kostromskiej rocie aresztanckiej. Po odbyciu kary nie został wysłany na osiedlenie na Syberię, gdyż jako dobrego fachowca pozostawiono go w Kostromie.

W Usolu między 1866-68 - brat Tomasza, był osiedleńcem, w jakiejś wsi umierał z głodu, pasł bydło i jenerał gubernator zobaczył go w tym stanie i pozwolił przenieść sio do brata do Usolu. Obaj z Kijowskiego uniwersytetu.

Ur. w Borkowcach pow. żytomierskiego. Był w powstaniu w Jeździe Wołyńskiej pod dowództwem Edmunda Różyckiego oraz formacji zorganizowanej w Galicji pod gen. Anitańskim. Po bitwie pod Salichą został mianowany porucznikiem. Brał następnie udział w potyczkach pod Lubarem, Połonnem, Miropolem i Łaszkami. Internowany w Ołomuńcu przez trzy miesiące. Uciekł do Tarnopola, gdzie wstąpił do partii gen. Anitańskiego. Po ogłoszeniu stanu oblężenia w Galicji udał się na emigrację do Paryża.

Ordynans "Pskowskiego pułku lejb-draguńskiego, z włościan, pow. Szawelskiego, gub. Kowieńskiej. Skazany na mocy konfirmacji Dowódcy Wojsk, rozlokowanych w powiatach Wiłkomierskim i Poniewieskim z dnia 21-go grudnia 1863 r. pod No 565. Rozstrzelany w m Poswolii, pow. Poniewieskiego 23 grudnia 1863 roku, za dezercję z pułku, przebywanie w oddziałach powstańczych, uczestniczenie z niemi w potyczkach przeciw wojskom z orężem w ręku, i tern samem zdradę obowiązkowi służby i przysiędze.

ur. 31.V.1840r. w Grabowie łęczyckim. Syn Józefa i Agnieszki z Zdziarskich. W powstaniu w partii Józefa Dworzaczka. 11.X.1868r. w par. Strzelce zawarł związek małżeński z Scholastyką Rutkowską c. Józefa i Julianny. Zmarł 3.V.1933r. w Grabowie gdzie został pochowany. Grób istnieje w fatalnym stanie.

syn Kaliksta, szlachcic gub. Warszawskiej, powiatu Kaliskiego, dymisjonowany "Registrator Kolegjalny" Skazany na mocy korfirmacji Wodza Wojsk Wileńskiego Wojennego Okręgu z dnia 26-go września 1863 r. pod Ks 2422. Powieszony w m Wilkowiszkach, augustowskiej guberni Mor. powiatu 30 września 1863 r., za to, że był pomocnikiem dowódcy oddziału powstańczego Sztaga a po rozbiciu tegoż za utworzenie nowego oddziału.

(1833 - 1893), przed powstaniem służył w Legii Cudzoziemskiej. W pierwszych miesiącach powstania wykazał dużo energii i zdolności, ranny w bitwie pod Olszakiem.Po upadku powstania sądzony za zdradę stanu i skazany na rok twierdzy. Historyk i pamiętnikarz.

Z Tarnowa. Czeladnik bednarski, stanu wolnego, 18 lat. W kwietniu 1864 roku skazany przez sąd wojenny w Tarnowie na 6 tygodni więzienia za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej (zapewne w związku z powstaniem).

obywatel z Ukrainy, lat 48 liczący, dawniéj jeszcze za przestępstwa polityczne służył w wojsku na Kaukazie, a w r. 1863 za udział w powstaniu skazany został do ciężkich robót na Sybir. Przeznaczony wraz z innemi na Syberyi w ciężkich robotach zostającemi, do budowy drogi Krugobajkalskiéj. Celiński brał czynny udział w zamiarze wydobycia się z niewoli syberyjskiéj i organizował w tym celu oddział z rodaków pracujących przy wspomnianéj drodze, którzy za danym hasłem rozbroiwszy dozorującą ich zalogę rosyjską, zamierzyli w połączeniu się z innemi oddziałami przerznąć do Chin, a następnie do Europy. Do tego gwałtownego i rozpaczliwego kroku, który sądowi wojennemu podubało się nazwać zbrojnem powstaniem zmuszeni byli nasi nieszczęśliwi strasznem położeniem bo chorobami w skutek klimatu i głodem w skutek nadużyć i pastwienia się dozorującego ich głównie pułk. Czerniajewa. Nie będąc w stanie znieść dłużéj tych męczarni, postanowili rodacy nasi chwycić się tego środka i połączonemi siłami wyswobodzić wszystkich zostających w ciężkich robotach na Syberyi. Zamiar ten, w którem brało udział 723 skazanych, chciano uskutecznić w miesiącu czerwcu 1865 r. Po dokonanem rozbrojeniu i jakim takim zaopatrzeniu się w pierwsze potrzeby do życia, rodacy nasi ruszyli w drogę, lecz poruszone siły rosyjskie zdołały ich obsaczyć i zatamować wszelki ruch ku granicy Chin. Utarczki z wojskiem rosyjskiem trwały od 1-go do 28-go lipca, a rezultat z nich taki, że 29 zginęło, a reszta dostała się do niewoli. Celiński schwytany, jako jeden z głównych sprawców oddany został pod sąd wojenny i skazany wyrokiem tegoż na śmierć przez rozstrzelanie. Wyrok na nim wykonany został 27 listopada 1865 r. w mieście Irkucku. Dla dokładniejszego zbadania całego tego krwawego dramatu jaki się odegrał na Syberyi, odsyłamy czytelników pod literę S do Szaramowicza.

Z Radycz. Terminator szewski, stanu wolnego, 21 lat. W kwietniu 1864 roku skazany przez sąd wojenny w Złoczowie na 1 miesiąc więzienia za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej (zapewne za udział w powstaniu).

Z Bochni, lat 28, obrz.łac., stanu wolnego, szewc. W 1864/5 sądzony przez Sąd Wojenny w Krakowie, za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej, zapewne w związku z wydarzeniami powstańczymi. Uwolniony z braku dowodów.

Syn Wincentego, szlachcic pow. Borysowskiego, gub. Mińskiej. Skazany na mocy konfirmacji Naczelnego Wodza Wojsk Wileńskiego Okręgu Wojennego, która nastąpiła 23 listopada 1864 r. na zatwierdzenie przez Polowy Audytorjat. Rozstrzelany w powiecie Borysowskim, za przebywanie w oddziale powstańczym i zabicie, z udziałem innych powstańców, naczelnika policji ziemskiej (Stanowoj Prysław) pow. Borysowskiego-Backiego.