Zarejestruj się lub Zaloguj się

Portal w trakcie przebudowywania.

Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Powstańcy styczniowi

Szukanie zaawansowane

Imię

Nazwisko

Opis

Źródło

Nadawca

Uwagi

Ze zdjęciem

Tryb wyszukiwania

Wyniki wyszukiwania. Ilość: 1081

Strona z 28 < Poprzednia Następna >

Gracjan Chmielewski

h. Wieniawa (1840 - 17 maja 1930) - pedagog, polski botanik, powstaniec styczniowy 1863 r., kawaler Krzyża Virtuti Militari,student Instytutu Politechnicznego w Puławach, wstąpił w styczniu 1863 r.zgrupowania powstańczego Leona Frankowskiego i Antoniego Zdanowicza, zwanego oddziałem lubelsko-puławskim. Walczył w Sandomierskiem, w oddziałach gen. Mariana Langiewicza i po powrocie w Lubelskie, w kawalerii Tomasza Wierzbickiego (Wagnera). Brał udział w największych bitwach powstańczych na Lubelszczyźnie: pod Kaniwolą (23 lipca 1863), Żyrzynem (8 sierpnia 1863), Chruśliną (14 sierpnia 1863). Aresztowany i więziony, pozostawał później przez długi czas pod nadzorem policyjnym.

Adam Hilary Chmielowski

Artykuł | (1846-1916), jako 18-letni powstaniec walczył w oddziałach Frankowskiego, Langiewicza i Chmieleńskiego. Ranny, stracił nogę i ledwo przeżył w niewoli. Rysownik i malarz, założyciel zgromadzeń albertynów i albertynek, kanonizowany 12 XI 1989 r., Pochowany w kościele ss. Albertynek na Prądniku Czerwonym w Krakowie.

Dnia 22 lipca [1863]. Będąc w górach [Bieszczady] poznałam w pewnym obywatelskim domu powstańca Chojnackiego, ze szkoły w Cuneo. Zagadkowa figura, z nazwiskiem przybranem - jak tam panie utrzymywały: i książątko i pułkownik, który miał chustkę z mitrą, i przebył wszystkie potyczki pod Langiewiczem - pod wszystkimi dowódzcami — we wszystkich oddziałach. A do tego nie ranny, ani zadraśnięty - tylko cierpiący na piersi, biedniątko! jak się wyraziła pani Józefowa. Smiałam się z ich zbytnej atencyi dla młodego człowieka, rażącego ogromnie sposobem swego zachowania się; bo śmiały, arogant, nadskakujący kobietom za wiele. To nie na powstańca! a tem mniej na wielkiego człowieka. Na przykład: nie miałam ochoty do śpiewu, bo to trudno – głos od usposobienia zależy. Proszą wszystkie panie – nie słucham. Proszą mężczyźni – odmawiam. W tem występuje książatko z tryumfującą miną i odzywa się: - Ależ ja proszę panią --- juściż mnie pani nie odmówi! - A to dla czego? odpowiedziałam - czy dla tego, że pan powstaniec? Dla takich mam patrony, szarpie, — śpiewać zaś, skoro dla dam nie chciałam, to dla nikogo nie będę. Pan pułkownik widać się obraził, bo na odjezdnem ani mi się skłonił.

Marcin Chruściński

syn obywatela z Warszawy, na pierwsze hasło powstania, pospieszył w szeregi, walczył pod Langiewiczem, Kurowskim i Czachowskim, pod Staszowem ciężko ranny, schronił się do Galicyi, tam przez władze Austryackie aresztowany, odesłany do Ołomuńca, skąd po paru miesiącach leczenia zbiegł do oddziału Chmielińskiego. Poległ pod Przyrowem i tam pochowany.

był pułkownikiem w oddziale Langiewicza jako dyktatora.

Leon Chrzanowski

(1828 - 1899), dziennikarz i polityk w Galicji, w 1853 r. w redakcji "Czasu". W przededniu powst. związany z białymi. Należał do Kom. Galicji Zach. i brał udział w montowaniu dyktatury Langiewicza. Po powstaniu był posłem na Sejm i do Rady Państwa we Wiedniu

ur. w Nowym Sączu w r. 1845 stud. gimn. S-ej Anny w Krakowie, służył jako żołnierz, później zaś jako poruczn. Wstąpił w szeregi Langiewicza pod Chrobrzą i brał udział w bitwie pod Grochowiskami, gdzie był ranny w stopę prawej nogi od kuli, która potargała mu wszystkie żyły. Po wyjęciu 12 kawałków kości, leczył się w domu rodziców. Po wyleczeniu wstąpił do kawaleryi i znowu w potyczce pod Jeziorkami otrzymał 12 ran od lanc i pałaszów, z tych jedno pchnięcie w prawę pierś pałaszem na wylot. Leżał w lazarecie w Piotrkowicach obok Chmielnika. Po częściowem wyleczeniu się, zaciągniął się do kawaleryi pułk. Chmielińskiego i pod Strojnowem został znowu ranny w prawą rękę od granatu, a spadając z konia dostał ruptury. Ręka została mu odjęta. Wydobyty jako nieżywy z rąk moskali przez p. Michalską w Król. pol., tamże o tyle przeszedł do siebie, iż mógł powrócić do Galicji. Po powrocie aresztowany, po 7-iomiesięcznem śledztwie zasądzony, odsiedział karę w więzieniu wiśnickiem.

Żonaty, 3 dzieci. W roku 1862 w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. Po raz pierwszy zaciągnął się w szeregi Langiewicza pod Chrobrzem, brał udział w bitwie pod Grochowiskami i tam został ranny od kuli karabinowej w stopę prawej nogi. Po wykurowaniu się zaciągnął się w szeregi kawalerii generała Bosaka. W potyczce pod Jeziorkami otrzymał 12 ran od lanc i pałaszy oraz poważną ranę w prawą pierś. Kurował się w lazarecie w Piotrkowicach koło Chmielnika. Po częściowym wykurowaniu się zaciągnął się w szeregi kawalerii pułkownika Chmielińskiego i generała Bosaka i kolejny raz pod Strojnowem został ranny od granatu w prawą rękę, która została mu odjęta. Kurował się u swojej kuzynki w Rzeszutkach koło Chmielnika. Po powrocie do Galicji został aresztowany i przesiedział w więzieniu w Krakowie przed wyrokiem 7 miesięcy, został osądzony na 3 lata ciężkiego więzienia. Wstąpił do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania Polskiego 1863/64r.

Bolesław Chwastowski

ur. w Krakowie r. 1846, uczeń wyższej szkoły real. w Krakowie, służył początkowo jako saper, następnie jako szereg, przy strzelcach, pod Langiewiczem i walczył pod Sosnówką, Chrobrzą i Grochwiskami. Po powst. przedsiębiorca robót budowlanych.

Bolesław Chwastowski

Ur. 1846r., Kraków. Majster murarski i przedsiębiorca robót budowlanych z Chrzanowa, żonaty, 6 dzieci, katolik. W oświadczeniu o przystąpieniu do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania Polskiego 1863/64r. podał, iż przed powstaniem był uczniem Wyższej Szkoły Rolnej w Krakowie, natomiast w czasie powstania walczył w oddziale Langiewicza. Brał udział w bitwach pod Sosnówką, Chrobrzem i Grochowiskami. Deklarację podpisał 18.02.1893r.

Ignacy Chylewski

nr. r 1844. w Kaliszu. Po ukończeniu gimn. pracował w organiz. jako pomocnik Hipolita Zawadzkiego w Opoczyńskiem. Później służył jako porucz. kawaleryi, następnie adjutant w oddz. Langiewicza, Mycielskiego i Aleks. Kosy (Morbitzera), walczył we wszystkich, bitwach pod Langiewiczem, od Szydłowca aż do Grochowisk, z Mycielskim pod Piotrkowicami z Kosą. pod Przedborzem i w innych. Ranny w lewą rękę bagnetem, w bok lancą, przez brwi pałaszem, wzięty do niewoli, uciekł z Proszowic. Po powst. inżynier, właściciel fabryki maszyn w Tarnowie.

Józef Ciecieski

(Cieciaski) Chłop ze wsi Jarochy k. Grójca, dołączył do powstania wraz z właścicielem wsi Władysławem Leonem Czosnowskim. Walczyli w oddziale Langiewicza, dostali się do niewoli, zesłani.

Ćwierczakiewicz

jako członek komisji utworzonej w Paryżu wraz z Langiewiczem i Godlewskim zajmowali się kupowaniem broni.

Edward Cwierzewicz

Ur. 13.10.1844r., Myślenice. Rządca dóbr w Grzymałowie, wdowiec, ojciec 3 dzieci. W oświadczeniu o przystąpieniu do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania Polskiego 1863/64r. podał, iż przed powstaniem był uczniem, natomiast w czasie powstania był szeregowcem. Służył w oddziale Langiewicza, brał udział w bitwach pod Chrobrzem i Grochowiskami. Następnie w oddziale Romockiego i Denisiewicza brał udział w bitwie pod Szycami. Później jako porucznik i adiutant Rappa w oddziale Waligórskiego brał udział w bitwie pod Borowem. Został aresztowany i osądzony na ciężkie więzienie, które odsiedział w Wiśniczu. Deklarację podpisał 18.06.1894r.

Edward Cwierzewicz

ur. w Myślenicach r. 1844, uczeń szkoły czernichowskiej, służył jako szeregów, w oddz. Langiewicza, walczył pod Chrobrzą i Grochowiskami, następnie w oddziale Romockiego i Denisiewicza (pod Szycami), później jako porucznik i adjutant majora Rappa w oddz. Waligórskiego. Aresztowany przez władze austr. i na rok ciężkiego więzienia zasądzony, odsiedział je w Wiśniczu. Po uwoln. rządca dóbr..

Wincenty Cyrański

ks., ur. 1837r. w Chmielniku. W czasie powstania dołączył do oddziału Langiewicza w Staszowie. Walczył pod Staszowem, Małogoszczem, Grochowiskami. Wyemigrował do Francji. Po 20 latach wrócił do Polski. Proboszcz parafii w Bliżynie. Zm. 26.04.1889r., pochowany Bliżyn

Ludomir Cywiński

Ur. 13.2.1839 Gabułtów. Syn Szymona (powstańca listopadowego) i Honoraty Weryha-Darowskiej. Kształcił się na pensji ks. Jędrzejewskiego w Kościelcu a następnie do gimnazjum w Radomiu. Następnie pomagał ojcu w zarządzaniu majątkami: Niezwojowice, Baranów, Nagorzany. 2 lata studiował agronomię we Francji. Zostaje samodzielnym dzierżawcą dóbr w Rudzie Kościelnej i młodym wójtem tej wsi. Tam zastaje go powstanie. Wstępuje do zgrupowania Langiewicza do oddziału Klimaszewskiego. Jako porucznik sztabowy jest w bitwach pod Świętym Krzyżem, Staszowem, Małogoszczą. Po załatwieniu spraw służbowych w Krakowie i Lwowie wraca do obozu w Goszczy i tam zostaje chorążym oddziału Żuawów - Rochebruna. Walczy pod Chrobrzem i Grochowiskami po czym przechodzi do Galicji. Następnie w oddziale Chmieleńskiego. Po wycofaniu ponownie działa w oddziale organizowany przez Deskura, ponownie pod wodzą Cmieleńskiego - razem z Chabriolim są dowódcami oddziału zwanego żuawami. Na czele małego oddziału tym razem pod pseudonimem "Rokita" z powodzeniem kieruje walką pod Górami (4.11). Wchodzi z oddziałem do zgrupowania Haukego "Bosaka". Tam zostaje mianowany lustratorem generalnym województwa sandomierskiego - i powierzona mu zostaje misja wizytacji licznych rozproszonych oddziałów zgrupowania. Ostatnią bitwą jego jest bitwa pod Bodzechowem. Wraca do Galicji i po krótkim aresztowaniu wyjeżdża do Czech i Paryża. Do Królestwa wraca pomimo zagrożenia zsyłką w listopadzie 1865. Otrzymuje wyrok roku więzienia w Cytadeli - dzięki amnestii wychodzi po 2/3 tego czasu. Przenosi się w okolice Solca. Dzierżawi folwark Raj. W 1870 kupuje majątek Piotrawin a następnie Kamień. Ożenił się z Zofią Targowską. Miał 5 synów, m.in.: Stanisława i Juliusza i dwie córki. W powstaniu walczyli też jego dwaj bracia: Bronisław i Mieczysław.

Dionizy Czachowski

Pochodził w rodziny szlacheckiej, od dawna osiadłej w Rusi. Po upadku powstania w 1831 r., w którym miał udział, powrócił na Podole, a potem osiadł w Sandomierskiem, posiadając tam majątek, skąd po wyposażeniu córek przeniósł się na dzierżawę w Radomskiem. Zaraz z początkiem powstania w styczniu 1863 r. pospieszył w Góry Świętokrzyskie, gdzie w formującym się oddziale Prendowskiego wziął rangę kapitana pod Langiewiczem, dowodził piechotą. Po wyjeździe Langiewicza Czachowski ze swym oddziałem zwrócił sie na Wiślicę i pomaszerował w górę Wisły ścigany ciągle przez Moskali. Odniósł zwycięstwo pod Stefankowem 22 kwietnia 1863 r. w Sandomierskiem. Wsławił on swoje nazwisko krwawymi utarczkami w powiecie opatowskim. Zwykle nie czekał na wroga, lecz sam na niego napadał. Pod Ostrowem pobił majora Jelewcowa?, który sam padł trupem. Czachowski nie miał nauki wojskowej, był tylko śmiałym w boju, rzutkim w ruchach i zdolnym do partyzantki. Wyleczywszy się w ran na czele 1000 piechoty i 300 jazdy przeszedł 18 października Wisłę pod Osiekiem, a 20 października pod Rybicami i 21 Października pod Jurkowcami pobił Moskali, lecz 6 listopada spiesząc do lasów iłżeckich otoczony pod wsią Wierzchowiskami, po zawziętej obronie poległ po bohatersku.

Dionizy Czachowski

powstaniec z 1830 r, naczelnik sztabu Langiewicza.Zwyciężał kolumny rosyjskie w licznych potyczkach.Znękany przekradł się do Krakowa. Jesienią znowu ruszył w pole i zginął śmiercią bohaterską pod Wierzchowiskami.

Dionizy Czachowski

Artykuł | (1810 - 1863) - ziemianin, dowódca w powstaniu 1863, jeden z najwybitniejszych partyzantów. Początkowo walczył pod komendą Langiewicza, po Grochowiskach usamodzielnił się. Od kwietnia jako naczelnik woj. sandomierskiego w randze pułkownika stoczył szereg zwycięskich bitew. Rozproszony pod Ratajami (11 VI) rozpuścił oddział i przeszedł do Galicji. Na pole walki powrócił w październiku, lecz oddział jego został rozbity w podwójnej bitwie pod Rybnicą i Jurkowicami (20 - 21 X), sam Czachowski poległ 6 XI pod Wierzchowiskami

Karol Czachowski

ur. r. 1839 w Mikałajówce, służył jako rotmistrz w oddz. Langiewicza, Czachowskiego i Jeziorańskiego, walczył w 36-ciu bitwach, które stoczył Langiewicz i ojciec Karola, Dyonizy Czachowski. Po powstaniu dzierżawca dóbr.

Podporucznik I kompanii Żuawów w obozie w Goszczy w zgrupowaniu Langiewicza

Franciszek Czadkowski

z Galicji, poprzednio żołnierz piechoty austriackiej, następnie żołnierz pod dowództwem Langiewicza, zginął pod Skałą w marcu 1863 r.

Franciszek Czadkowski

z Galicy i, poprzednio żołnierz piechoty Austryackiej, następnie żołnierz pod dowództwem Langiewicza zginął pod Skałą w Marcu 1863 r.

Leon Czajkowski

Urodzony w r. 1836 w Tucznie. Kształcił się w uniwersytetach niemieckich, a w końcu w Paryżu. Po długoletnich studiach osiadł w dziedzicznej wsi Helenowie, gdzie oddawał się gospodarstwu. W r. 1863 wraz z trzema braćmi udał się do powstania i walecznością w kilku bitwach się odznaczył. Gdy trzej jego bracia w jednym dniu polegli bohaterską śmiercią w obronie ojczyzny, dyktator Langiewicz kazał mu opuścić obóz i powrócić do domu. Osiadł w rodzinnej swej wsi Tucznie, gdzie też i umarł 25 września 1887 r.

z Augustowskiego, podobno syn rzemieślnika z Suwałk, służył w oddziale strźelców pod dowództwem jenerała Langiewicza, zginął pod Małogoszczą 24 Lutego 1863 r.

von Hutten, pułkownik w oddziale Langiewicza jako dyktatora. Urodzony w r. 1806 w Mirakowie w guberni płockiej. Obrał sobie zawód wojskowy i walczył jako oficer w r. 1831. Po upadku powstania w r. 1831 wyemigrował do Francji i tam wszedł w stosunki w przywódcami partii rewolucyjnej. Brał udział w r. 1848 w Księstwie Poznańskim, następnie był profesorem polskiej szkoły wojskowej w Cuneo, a w r. 1863 w obozie Langiewicza otrzymał nominację na generała. Z tym tytułem znano go w Paryżu, gdzie odgrywał wybitną rolę wśród emigracji polskiej. Ostatnie lata przepędził w Krakowie. Dzięki opiece Towarzystwa Weteranów z r. 1831 umieszczony został w zakładzie Helclów, gdzie zmarł 12 maja 1900 r.

hr., ofic. z r. 1831, profesor w Cuneo, pułk. kawaleryi pod Langiewiczem, później jener. kawaleryi w projektowanych wyprawach na Ruś. Zmarł w Podgórzu, pod Krakr. 1890.

Oficer wojska polskiego z r. 1831, ozdobiony jako porucznik jazdy poznańskiej sztabu naczelnego wodza w dniu 11 listopada 1831 r. złotym krzyżem. Był przed wybuchem powstania profesorem służby kawalerii w wojskowej polskiej szkole w Cuneo. W oddziale Langiewicza pełnił służbę pułkownika jazdy, później otrzymał w projektowanych wyprawach na Ruś rangę generała. Zmarł w Podgórzu pod Krakowem w 1890 r.

(1806 - 1900) - powstaniec 1831, więzień pruski z 1846 powstaniec z 1848. Na emigracji był m.in. wykładowcą w Polskiej Szkole Wojskowej we Włoszech, zbliżony do kół Mierosławskiego. Został wyznaczony na naczelnika woj. krakowskiego. W marcu 1863 mianowany generałem przez Langiewicza, opuścił po jego klęsce kraj, osiadł w Szwajcarii, a następnie we Francji. Uczestniczył w obronie Paryża w 1870.1871. W 1874 osiadł w Galicji .Zmarł w Krakowie w maju

Kazimierz Czapski

Syn Michaliny i Franciszka Czapskich, w wieku 20 lat wywieziony przez matke do obozu Langiewicza z dużą suma pieniędzy ze sprzedaży biżuterii rodzinnej. Brał udział w bitwie pod .

Kazimierz Czapski

hr., ur. r. 1841 w Bukowcu w Prusach zachód., służył pod komendą Langiewicza i Miniewskiego, dowodząc oddz. strzelców w randze podpułk. Niezwykłą odwagą i poświęceniem, zyskał wśród walecznych imię najwaleczniejszego. Po powst. poświęcił się pracy na roli i zmarł w swym majątku r. 1879.

Kazimierz Antoni Fabian Czapski

Pułkownik wojsk polskich w r. 1863, właściciel dóbr Grylewo i Słupy w powiecie węgrowieckim. Urodzony 18 stycznia 1842 r., zmarł 14 listopada 1874, ożeniony w r. 1866 z Marią Antoniną Grabowską. Ur. w r. 1841 w Bukowcu w zachodnich Prusach, służył pod komendą Langiewicza i Miniewskiego, dowodząc oddziałem strzelców w randze podpułkownika. Niezwykłą odwagą i poświęceniem zyskał wśród walecznych imię najwaleczniejszego. Po powstaniu poswięcał się pracy na roli. Zmarł w 1879 r.

Roman Aleksander Czarnomski

syn Tomasza i Wiktorii Osrowskiej ur.21.1.1800 w Tłuchówku. Studiował prawo i administrację na Uniwersytecie Warszawskim lecz przerwał studia i rozpoczął służę w wojsku Królestwa Polskiego .Brał udział w powstaniu listopadowym w bitwie pod Stoczkiem.Za szczególne zasługi w walce z wojskami rosyjskimi awansował do stopnia majora i otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Po bitwie pod Kurowem mianowany dowódcą ułanów im. ks. Józefa Poniatowskiego. Po upadku powstania i konfiskacie części Tłuchówka emigrował do Francji. Wrócił w 1835 r do kraju i dostał się pod nadzór policyjny. Brał udział w Wiośnie Ludów. Walczył pod Miłosławiem i Wrześnią. W powstaniu badeńskim 1848/1849 zostaje dowódcą jazdy a w 1853-1855 oficerem kozaków ottomańskich W 1863 bierze udział w powstaniu styczniowym w oddziale Mariana Langiewicza. Po upadku powstania wraca do Francji i bierze udział w Komunie Paryskiej w 1871r w stopniu generała. Po upadku aresztowany i zesłany na galery. Po odbyciu kary wraca do Paryża. Zmarł 29 4.1892 r. Pochowany na cmentarzu St. Quen.

stróż z Warszawy, służył w oddziale Jankowskiego, Langiewicza, Czaeliowskiego, zginął w oddziale Young'a de Blankenheim pod Brdowem 29 Kwietnia 1863 r. jako żołnierz kosynier.

Józef Czernicki

Ur. 29.03.1839r., Oszechliby (pow. Kołomyja). Rękawicznik i obywatel miasta Lwowa, zamieszkały we Lwowie na Rynku, wyznania rzymsko-katolickiego. Przed powstaniem był setnikiem i należał do organizacji cywilnej a z początkiem marca 1863r. będąc w oddziale Langiewicza i został w Przemyślu aresztowany. W powstaniu był szeregowcem, a pod Wierzbickim podoficerem. Z początkiem kwietnia należał do organizacji oddziału Wysockiego, w lipcu przydzielono go do Miniewskiego, a po rozbrojeniu tego oddziału był uwięziony przez 14 dni w Kamionce Strumiłowej. Wrócił do Lwowa, ale już 15 sierpnia należał do Lelewela, który po raz drugi formował oddział. Następnie był pod wodzą Wierzbickiego i 14 dni pod Jankowskim. Wrócił jednak pod Wierzbickiego, a gdy oddział został rozbity służył u Gozdawy, który razem z Mareckim i Linieckim utworzył wspólny oddział. Walczył pod Panasówką, Batorzem, Korybutową Wolą, Przybysławską Wolą, Skromochowską Wolą. Oświadczenie przystąpienia do Towarzystwa Wzajemnej pomocy uczestników powstania polskiego z roku 1863/4 podpisał we Lwowie 14.10.1896r.

Józef Czernicki

ur. r. 1839 w Oszechlibach. Był setnikiem w organiz. narodowej, następnie szeregów, w oddziałach Langiewicza, Miniewskiego, Lelewela, Wierzbickiego i Jankowskiego. Walczył pod Chrobrzą, Grochowiskami, Radziwiłłowem, Panasówką, Batorzem, Korybutową wolą, pod Wolą przybysławską i pod Wolą skromowską. Po powst. rękawicznik i obywatel miasta Lwowa.

Stanisław Czerwiński

Syn Antoniego, pochodził z Galicji, z Tarnowa. Pracował w austriackiej straży skarbowej. W powstaniu był podoficerem żuawów w oddziałach Langiewicza i Popiela. Dostał się do niewoli, został skazany na 3 lata rot aresztanckich, a następnie na osadzenie na Syberii. W 1866 r. przybył do okr. minusiń- skiego jenisejskiej gub. Trzy lata później odesłany do kraju.

Stanisław Czerwiński

ur. r. 1839 w Tarnowie, nadstraż. austr. straży skarb.., służył jako podof. żuawów w oddz. Langiewicza i Jordana. Był w bitwach: pod Sosnówką, Chrobrzą, Grochowiskami i Komarowem. Tutaj wzięty do niewoli, został wywieziony na Syberyę do Minusińska.

Borys Czosnowski

ur. r. 1842 na Wołyniu, służył jako kawalerzy sta, poruczn. i adjut. w oddz. Jeziorańskiego, Langiewicza, Miniewskiego i Różyckiego w bitwach pod Sosnówką, w lasach Olkuskich, pod i Chęchłami.

Strona z 28 < Poprzednia Następna >