Powstanie Styczniowe - uczestnicy

z Warszawy, skazany jako jeden z członków Trybunału Rewolucyjnego, dzielił z kolegami Piotrem Kobylańskim i Aleksandrem Pawłowskim ciężkie roboty w Usolu. Na skutek manifestu, przeniósł się do Krasnojarska i tam prowadził handel towarami warszawskiemi, a następnie do Ufy, gdzie się ożenił z panną Michaliną Wessel, która zmarła, wydając na świat pierworodną córkę. Powróciwszy z jedynaczką do Warszawy, wychowaniu jej starannemu poświęcił Bąkowski wszystkie usiłowania. Zostawszy urzędnikiem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, mianowany był wkrótce radcą Dyrekcji Głównej tegoż Towarzystwa i na tem stanowisku zakończył życie w 1903 roku.

v. Bakewicz, ksiądz wikary krasławski w archidiecezji mohylewskiej, skazany na Syberię, w drodze na zgniłą gorączkę życie zakończył.

Ranny w bitwie pod Tuczępami, wzięty do niewoli przez moskali, ale uwolniony na podstawie orzeczenia lekarza wojskowego w słowach: «za trzy godziny — trup«, przywieziony zostałem d. 21. maja do lazaretu w Trzeszczanach, w powiecie hrubieszowskim. Że żyję. zawdzięczam to nadzwyczajnej opiece SS. Felicyanek i staraniom dr. Krajewskiego, oraz zarządu dóbr Trzeszczany, który baczył, żeby rannym nie zbywało na niczem. W połowie sierpnia doniósł nam dr. Krajewski, że chcą nas zabrać do Zamościa i radził umykać do Galicyi. Zaaranżowano tedy ucieczkę. W nocy wpadło do lazaretu 6-ciu polskich ułanów, pod komendą porucznika, rozpędziło straż chłopską, aresztowało wójta gminy, a mnie i kolegę mego wsadziło na przygotowaną już bryczkę uwożąc z lazaretu. Oddział majora Zapałowicza, do którego należałem, miał szaraczkowe rogatywki z żółtym lampasem. W braku innej czapki, wywróciłem rogatywkę czarną podszewką na wierzch i w szlafroku lazaretowym wsiadłem na bryczkę Ułani odprowadzili nas do Grabowca i może na wiorstę drogi przed miasteczkiem pożegnali, my zaś pojechaliśmy dalej. Wjeżdżamy do Grabowca. Rogatka — zamknięta, a przy niej dwóch żydów na warcie. Jeden otworzył szlaban, a drugi przystąpił do bryczki i zażądał paszportów. Nic nie mówiąc, zdjąłem z głowy czapkę i zacząłem odwracać na wierzch żółtemi lampasami. Na ten widok nieufny wpierw strażnik zawołał: »Nu — niech panowie jadą!» i przepuścił mnie z kolegą. W trzy, lub cztery godziny po tym wypadku dotarliśmy do lasu, dokąd już przybyła Felicyanka, siostra Marya i przywiozła nam ubrania. Mnie.. ponieważ miałem obandażowaną głowę i twarz — przebrano za zakonnicę, Felicyankę, kolegę zaś za lokaja. Tak w towarzystwie siostry Maryi mieliśmy dążyć ku granicy galicyjskiej. Tymczasem dano znać, że dalej puszczać się nie sposób, gdyż w okolicy kręcą się gęsto patrole kozackie. Zmieniliśmy więc kierunek jazdy i około g. 4-tej popołudniu stanęliśmy na folwarku. Tu zapewniono nas, iż kilka dni będziemy mogli bezpiecznie przeczekać, gdyż folwark leży w głębi lasów. Tak też było rzeczywiście. Ale należało pomyśleć o wyruszeniu do Galicy i tem więcej, że rana moja wymagała pilnej opieki lekarskiej. Wyjeżdżamy, gdy po godzinnej może jeździe polami, potem wąwozem w lesie, stangret zatrzymuje konie, żegna się krzyżem i mówi: >>Trzydzieści lat powożę i jeżdżę tą drogą, a dziś zabłądziłem!< Ponieważ wąwóz tak był wązki, iż nawrócenie okazało się niepodobieństwem, należało konie wyprzęgać, powóz cofać, mnie znów bezwładnego znosić i przenosić — co wszystko zajęło około dwóch godzin czasu. I ta właśnie zwłoka stała się naszem ocaleniem! Gdyśmy bowiem nareszcie dotarli do Poturzyna, powiedziano nam, że nie ma jeszcze dwóch godzin, jak ztąd odeszli kozacy... Niech o tym wypadku myśli kto, jak mu się podoba — zakonnica i ja wierzymy niezachwianie, że było to zrządzenie Opatrzności. Z Poturzyna, przez Wargi /Waręż/, nie długa droga do Sokala. Tu już nasz lazaret, a w nim aniołem stróżem p. Klara z Riegerów Majewska Pisano zapewne nieraz o tej przezacnej pani i patryotce. Ma ona jednak w sercach powstańców osobną kapliczkę, do której wracamy często rzewną, wdzięczną myślą, z ofiarnych bowiem — ona najofiarniejsza. Pokłon jej cieniom!

Sprawozdanie posiedzenia c. k. sądu karnego we Lwowie dnia 11. sierpnia 1863 r. Prezydujacy: Radzca sądu obwod. Stenzel. Asesorowie: Radzcy sądu krajow. dr. Lehmann i Ozurewicz. Zastępca prokurat. państwa: Garbowski. Protokołujący: auskultant Gryzieniecki. Na ławie obżałowanych zasiadają : Franciszek Bałutowski, rodem z Łańcuta w Rzeszowskiem, liczący lat 50, obrz. rz. kat, żonaty, majster krawiecki, i , rodem z Wielopola w obwodzie tarnowskim, liczący lat 38, obrz, rz. kat., żonaty, ojciec trojga dzieci, majster krawiecki, sądownie nieposzlakowani. Obrońca: Adwokat . Początek o godz. 9. przedpołudniem. Prokurator oskarża pp. Franciszka Bałutowskiego i Piotra Wajdę o zbrodnię zakłócenia spokojności publicznej w myśl 8 66. kod. karn. i rozp. min. z 19. paźdz. 1860. przez dostarczanie dla powstania polskiego ubiorów i obuwia, i żąda przeprowadzenia przeciw nim w tej mierze ostatecznej ustnej rozprawy. Po ogólnych pytaniach, zadawanych obydwom obżałowanym, następuje szczegółowe badanie pana Bałutowskiego. Od listopada 2. r., mówi p. Bałutowski, nie było w całem mieście roboty dla krawców. Z końcem lutego, czy w pierwszych dniach marca b. r. przyszedł do mnie jakiś jegomość, słusznego wzrostu, brunet, po francusku ubrany, z zapytaniem, czybym nie mógł dostarczyć mu 200 burek, 100 par pantalonów i pewnej liczby spodni płóciennych. Obżałowany podjął się tego liwerunku licząc na innych krawców, iż będzie mógł rozdać robotę między nich, a gdy nieznajomy dał się z tem słyszeć iż potrzebuje także butów, które jednak da robić w Wiedniu, gdzie je taniej można dostać, skłonił go obżałowany ze względu, iż i szewscy lwowscy również byli bez roboty, do wejścia z nimi w układy. Nieznajomy położył jednak za warunek, aby obżalowany wszystko wziął na siebie, tak, iżby on tylko z nim jednym miał do czynienia. Jakoż udało się obżałowanemu zamówić buty u dwóch szewców po cenach odpowiednich. Nareszcie zapytał także nieznajomy obżałowanego, czyby mu nie mógł dostarczyć cetnaru prochu, na co mu dawał 70 zł. w.a. Obżałowany i temu żądaniu wprost nie odmówił, z góry jednak miał mało nadziei, żeby mógł takowemu zadość uczynić , jakoż potem nie będąc rzeczywiście w stanie dostarczyć prochu żądanego, umieścił go w pierwszym rachunku dla. tego tylko, aby go mieć nadal na pamięci, w drugim zaś rachunku, gdy i potem nie udało mu się dostać takowe. go, podał same 70. zł. jako otrzymaną, nieznajomemu zwrócić się mającą, a przez pomyłkę tylko napisał „za proch“ zamiast „na proch.“ Gdy tę robotę ukończył, (pantalonów mniej żądano potem niż pierwotnie), został się obżałowany znowu bez zarobku. Słysząc więc, iż z Jarosławiu jest potrzeba burek i t. p. a nie ma jej czem zaspokoić, posłał tam na swój rachunek pewną ilość burek, bund, kilka starych płaszczów i 40 par butów, które na ten cel na spekulacje kupił w mieście. Posłał on te rzeczy w pace koleją żelazną na ręce jarosławskiego kupca Jaśkiewicza, zatrzymano je jednak i skonfiskowano na kolei, remonstracja w tej mierze, do namiestnictwa pisana, została bez skutku, a nadto obżałowany został uwięzionym i wytoczono mu niniejszy proces. Na uwagę przewodniczącego, iż wchodząc z owym jegomością w interes, jak sam przyznaje, o 7000 do 8000 zł. i widując się z nim w skutek tego dosyć często, mu. siał się dowiedzieć koniecznie, kto on jest odpowiada p. Bałutowski, iż z razu pytał się go o nazwisko, gdy jednak na to nieznajomy odpowiedział, iż on wyprasza sobie takie pytanie, płacąc gotówką i nie niepotrzebując figurować z swojem nazwiskiem w jego księdze rachunkowej, zaniechał obżałowany dalszych dochodzeń w tym względzie, i dotąd nie wie kto był ów jegomość. Również nie pytał się obżałowany o cel, na jaki przeznaczone były dostarczane przezeń ubiory i obuwie, wnioskował tylko, iż one mogą być przeznaczone dla powstanców polskich, przekonanym jednak nie był wcale, iż tak jest rzeczywiście. Jedną część roboty, mianowicie sporządzenie 18-20 burek powierzył był p. Bałutowski p. Wajdzie. Okazany mu rachunek tegoż uznaje za autentyczny, nie rozumie jednak co mają znaczyć wyrazy w nim zawarte: dla świetnego komitetu. On nie wiedział o żadnych komitetach. Również nie zna Wiśniewskiego, o którym tam mowa, jako tenże odbierał część owej roboty, zamówionej u Wajdy. Na rekomendacje tylko owego pierwszego jegomości wydał on częsc liwerunku niejakiemu Leszkowi, czy temu ostatniemu jednak było na przezwisko Wiśniewski, nie jest mu wiadomo, zna on sam sześciu Wiśniewskich, a trzem robi suknie. Słowa: „wyprawa Leszka“ znajdujące się w rachunku p. Bałutowskiego, mają znaczyć, iż z owemi rzeczami wyprawił Leszka. Rzeczy poprzednio wspomniane, przeznaczone do Jarosławia, pakował p. Bałutowski własnoręcznie i bez świadków, pod koniec dopiero pakowania nadszedł nie. jaki p. Drzewiński czy Żyliński, (którego sąd nie mógł odszukać we Lwowie.) Wyglądał on na prywatnego oficjalistą, miał jasne włosy i brodę. P. Bałutowskiego zapoznał z nim ów jegomość pierwszy, upoważniając go do obierania w jego imieniu rzeczy, których liwerunku podjął się p. Bałutowski. Przyszedłszy wówczas do Bałutowskiego prosił Drzewiński, aby mu tenże pozwolił umieścić w pace rzeczy, które on odbierze sobie w Jarosławiu. Były to rzemienie, tudzież kilka torb. (Przewodniczący dodaje, iż oprócz tego znajdowały się tam kar. tusze, pałasze i listy dla powstańców). Listy z treści mu nieznane, znajdowały się jak mówi p. Bałutowski, w paczce, którą mu przyniósł adiunkt tutejszy sądowy p. August Lewakowski z prośbą, aby je także przyjał do pa. ki, którą wysyła do Jarosławia, skąd je będą może mogli odebrać adresaci: brat jego p. Karol Lewakowski i kuzyn p. Eugeniusz Gerard Festenburg. Starając się dowieść przede wszystkiem p. Bałutowskiemu, iż liwerując wspomniane rzeczy musiał wiedzieć, iż one przeznaczone są dla powstania polskiego, podnosi przewodniczący mianowicie, iż p. Bałutowski w toku procesu zeznał, jako przyrzekł owemu jegomości, z którym główną ugodę zawierał, pod słowem honoru, iż nie wys. mieni jego nazwiska, jegomość zaś ów zawierający kon. trakt na tak znaczną sumę i posługujący się drugim, mianowicie owym Leszkiem, (którym wedle przekonania p. przewodniczącego nikt inny nie, jest jak tylko znany dowódzca oddziału powstańczego, Leszek Wiśniewski) musiał być zapewne członkiem komitetu. P. Bałutowski twierdzi, iż nie zeznał do protokołu, jakoby dał nieznajome. mu słowo honoru, że nie wymieni jego nazwiska, on tylko dał słowo honoru, iż dostarczy rzeczy podług zobowiązania. Podobnież zaprzecza p. Bałutowski okoliczności, przytoczonej przez przewodniczącego, jakoby był po. przednio wyraźnie w sądzie przyznał, iż wiedział, że rzeczy wspomniane były przeznaczone dla powstania, nie widząc wszakże w dostarczaniu takowych nic karygodnego. Następuje odczytanie dotyczących ustępów protokołu, spisanego w śledztwie z p. Bałutowskim. Na zakończenie Zapytuje p. Bałutowskiego radca Dzarewicz, czy posyłał już kiedy, jak wówczas do Jarosławia, gotowe rzeczy na sprzedaż. P. Bałutowski odpowiada na to pytanie przecząco. Poczem następuje przesłuchanie wspólobżałowanego p. Wajdy. Pan Wajda zeznaje zgodnie z p. Bałutowskim, iż na wezwanie dostarczył temu ostatniemu 18 burek. Dla kogo były te burki przeznaczone, nie wiedział. W rachunku napisał: „dla świetnego komitetu“ z powodu, iż dowiedział się w mieście, iż i inni krawcy mają podobną robotę, suponował więc, iz na ten cel czysto zarobkowy zawiązało się stowarzyszenie między nimi, które on nazwał komitetem. Część roboty (podobno jedną burkę) oddał p. Wajda niejakiemu Wiśniewskiemu. Chociaż go nie znał, wydał mu żądane rzeczy, nic domagając się żadnej legitymacji Iub rekomendacji ze strony p. Bałutowskiego, na tej podstawie, iż Wiśniewski okazywał się w cały interes wtajemniczonym, a zatem obżałowany przypuszczał, iż on przychodzi od Bałutowskiego. Przewodniczący stara się wykazać, iż Wiśniewski wymieniony w rachunku p. Wajdy, jest jedną osobą z Leszkiem, o którym jest mowa w rachunku p. Bałutowskiego, a obydwa są Leszkiem Wiśniewskim, dowódcą oddziału powstańczego. Następuje odczytanie protokołu rewizji rzeczy, przedsięwziętej w Jarosławiu, tudzież protokołów spisanych ze świadkami, nareszcie świadectw moralności i majątkowych i protokołu, spisanego w toku śledztwa z p. Bałutowskim, wedle którego on przed sędzią śledczym zeznawał, iż rzeczy wspomniane wysyłał do Jarosławia na rachunek owego pana, który zamówił był u niego cały liwerunek (200 burek, 100 par pantalonów, 400 par butów), podczas gdy teraz mówi, iż je wysłał tam na własną rękę. Sprzeczność tę tłumaczy p. Bałutowski w ten sposób, że myślał sobie, iż jeśliby ich nie sprzedał w Jaroslawiu, to je da na rachunek nieznajomego. Zastępca prokuratora wnosi, aby gdy istota czynu, jako też wina obżałowanych własnem ich zeznaniem, ja ko też przez zabieg okoliczności jest udowodnioną, uznano ich winnymi zarzuconej im zbrodni zakłócenia spokojności publicznej z 8. 66 kodeksu karnego i rozporządzenia ministerialnego z dnia 19. października 1860 roku, ze względu jednak na łagodzące okoliczności, które za nimi przemawiają, mianowicie nienaganne dotąd postępowanie, dłuższe (od maja) więzienie p. Bałutowskiego i również przez pana Wajdę przebyte więzienie śledcze, jako też tę okoliczność, iż do czym karygodnego głównie ich po. pchnęła tylko chęć zysku, gdy z drugiej strony winy ich żadna okoliczność szczególnie nie obciąża -- proponuje zastępca prokuratora przeciw nim najniższy podług prawa wymiar kary, z zastosowaniem przepisu 8. 54 kodeksu karnego. Obrońca adwokat Rodakowski wykazuje najprzód z właściwą mu świetną wymową, iż teoria 8. 58 kodeksu karnego o zbrodni stanu, na której się zaskarżenie opiera, jako niezgodna z zasadami teraźniejszej konstytucji, w sprawie polskiej z zachodniemi mocarstwami sprzymierzonej Austrji, nie powinna tu być wcale zastosowana. Dalej wskazuje obrońca, iż nie ma zresztą w niniejszym razie istoty czynu karygodnego ani przedmiotowo ani podmiotowo: między celem bowiem karygodnym a środkami, używanemi do jego osiągnięcia, musi być zawsze związek przynajmniej pośredni, tu zas i takiego związku nie ma, powstańcy byli, są i będą ubrani, choć inn pp. Wajda i Bałutowski nie dostarczą ubiorów, nie byłoby owego związku karalnego nawet, gdyby obżałowani mieli byli rzeczywiście przekonanie, iż rzeczy zamówione przeznaczone były dla powstania, bo oddając je trzeciej osobie bezwarunkowo do dowolnego użycia, nie mogli w żaden sposób liczyć na to, iż one użyte zostaną do pierwotnego celu, żeby to wiedzieli zresztą, na to nie ma żadnego legalnego dowodu, nie ma zatem dowodu złego zamiaru z ich strony. W czem zresztą, pyta się obrońca, leży zbrodnia, czy w liczbie, czy w jakości dostarczanych rzeczy, czy w własnościach osób, którym je dostarczono? Czyż jest w tem różnica jaka, czy sprzedaje się przez dziesięć dni po dziesięć burek dziennie pojedyńczo, lub czy się sprzeda od razu sto? Czyż rzeczy, o których tu mowa, miały na sobie cechę, iż tylko dla powstańców służyć mogły? P. Bałutowski oddał je w kraju, gdzie one nie mogą jeszcze stanowić w żaden sposób przedmiotu uczynku karygodnego. Oddając je nieznajomem, nie wiedział jak ten niemi rozporządzi. Zresztą podług prawa narodów (jak świadczą dzieła najznakomitszych na tem polu autorów jak n. p. Martensa, Vattela) uchodzi za kontrabandę wojenną proch, saletra i t. p., o ubiorach zaś lub obuwiu jako kontra bandzie nigdy dotąd nie słyszano. Wprawdzie najwyższy c. k. sad sprawiedliwości wyrzekł niedawno temu zdanie, iż dostarczanie ubiorów dla powstania uważane ma być także za czyn podpadajacy pod surowość 8 58, al względnie 8 66 kod kar., lecz zdanie to sadu najwyższego zawierające w sobie szerszą i zaostrzającą interpretację $ 58. kod. karn., nie jest prawem, któreby mogło obowiązywać sędziego niezawisłego, związanego tylko ustawami wydawanemi na legalnej drodze prawodawczej, uchwalonej jak na teraz przez obiedwie Izby rady państwa, sankcjowanemi przez Najj. Pana. -- Odpowiedziawszy jeszcze na pojedyncze zarzuty, czynione obżałowanym w zaskarżeniu i ostatnim wniosku prokuratorji, wnosi obrońca, aby obżałowanych od zaskarżenia uwolniono i za niewinnych uznano. Gdy obżałowani nic nie mają dodać na swoją obronę, i zastępca prokuratorji pozostaje przy swoim wniosku, zamyka przewodniczący posiedzenie o godzinie 12. zaposiadając ogłoszenie wyroku na godzinę 4. popołudniu. Wyrok ten podaliśmy w treści w poprzedzającym numerze naszego pisma. Na zakończenie sprawozdania pozwalamy sobie zrobić wagę prezydium sądu karnego, iż do prowadzenia ustnych rozpraw nie powinnoby się przeznaczać osobnie władających zupełnie językiem, w którym rozprawa się toczy, aby urzędnik kaleczeniem mowy nie wywoływal w słuchaczach mimowolnie śmiechu i nie narażał na szwank powagi sądu, którego jest przedstawicielem. Że p. radca Stenzel, sprowadzony ze Sambora do procesów politycznych, nie posiada dostatecznej biegłości w języku polskim, dowiodą dwa przykłady, które tiu przytaczamy dla poparcia naszej powyższej uwagi. Tak powiedział pan Stenzel do p. Wajdy między innemi: „żebyś p. prawdę mówił, tobyś nie wariował," (miało znaczyć: toby zeznania pańskie nie były sprzeczne.) Po chwili znowu w toku badania rzekł do niego: „Nie idzie o możliwościach, tu idzie o stan rzeczy. Że podobne uchybienia językowe działają silnie na nerwy śmiechu w narodzie, z natury swej szczególnie drażliwym w tej mierze, to każdy nam zapewne przyzna. Zresztą w sprawach sądowych wyrok często zawisł od ścisłego pojęcia każdego słowa aktów, dokumentów czy zeznań. Pan radca Stenzel zaś ma bardzo słabe pojęcie o duchu języka polskiego.

Franciszkanin-reformata, zginął w Powstaniu.

49-letnia żona księdza unickiego z augustowskiego (Łomż.). Osądzona za przyjęcie powstańców, szycie bielizny, robienie opatrunków. Z więzienia zwolniona 24.2.1864

obywatel z pow. Wieluńskiego, po bitwie zaszłej pod Lutatowem dnia 15 czerwca 1863 r. napadnięty w drodze gdy powracał do domu, tak mocno został zbitym, iż prawie bez duszy przywieziony do Kalisza i wrzucony do więzienia, tamże dnia następnego o godzinie 5 rano życia dokonał.

Uczeń z Jarosławia biorący udział w powstaniu styczniowym. Był najdłużej żyjącym w Jarosławiu powstańcem, zmarł w 1939 roku.

właściciel ziemski. Powstaniec, zesłaniec w Usolu, przeniesiony tam w pocz. 1867 Uniewinniony od udziału w powstaniu zabajskalskim

Baranowski W. (ok. 1830-1889), pochodził z Warszawy. Był prawnikiem i urzędnikiem sądowym. Skazany został na 8 lat ciężkich robót - na zesłanie jechał w jednym pociągu z B. Dybowskim i A. Kręckim. Katorgę odbywał poza Bajkałem. Po zwolnieniu powrócił w latach 80. do Warszawy, gdzie otrzymał pracę jako tłumacz (jęz. ros.) w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim. Zakończył życie samobójstwem

bezżenny zesłaniec w Usolu

właściciel folwarku Pilipki w powiecie żytomierskim wołyńskiej gubernji, a następnie dóbr Wepryna w radomyślkim powiecie gub. kijowskiej, skazany do ciężkich robót za udział w organizacji i powstaniu 1863 r. odbywał je w Usolu, gdzie urządzał kolejno ogród spacerowy publiczny ze spadową kąpielą i łazienką, restaurował kaplicę katolicką, którą ozdobił małym ołtarzem w stylu gotyckim. Wieczorami oddawał się zazwyczaj ręcznym robotom na kanwie. Po przeniesieniu się do Irkucka utrzymywał tam restaurację i mleczarnię, a powróciwszy do kraju wyjechał do Galicji i zamieszkał w Krakowie, gdzie odrestaurował hotel krakowski na plantach i długi czas nim zarządzał. Zmarł w roku 1889 w Krakowie.

Ostatni weteran Powstania Styczniowego - zmarł 1946

Powstaniec, zesłany do ciężkich robót w Usolu

Ksiądz - był wikariuszem iłżeckim od 1855 roku, za udział w powstaniu jako kapelan został wywieziony na Syberię gdzie zakończył swoje życie.

urzędnik z Białej Rusi, z żoną i synem, którego wykształceniem zajmował się kolega wygnaniec, student uniwersytetu kijowskiego, Bolesław Rudnicki. Po uwolnieniu z ciężkich robót otrzymał Bartoszewicz posadę w kopalni i hucie żelaznej mikołajewskiej, położonej w gub. irkuckiej, gdzie długie lata pracował. Syna po ukończeniu gimnazjum w Irkucku wysłał do uniwersytetu kijowskiego na wydział lekarski, który tenże ukończył, poczem powrócił na Syberię jako lekarz powiatu iszymskiego gub. tobolskiej. Tu ożenił się z koleżanką kursów kijowskich, akuszerką Rosjanką, i zaprosił do domu swego rodziców. Owdowiawszy niedługo, przeniósł się wraz z niemi do Rosji, gdzie go wkrótce oboje odumarli. Dalsze losy doktora Bartoszewicza nie są mi znane.

urodzony w 1842 r. we wsi Golicach w Piotrkowskiem. Odbywał nauki w Warszawie, a potem w instytucie politechnicznym w Puławach. W końcu udał się do Warszawy i uczęszczał do Szkoły Głównej. W czasie manifestacji brał czynny udział, a w 1863 r. bił się jako kosynier pod dowództwem Jankowskiego. potem pod Oksińskim, pod którego dowództwem w jednej w potyczek został ciężko ranny w rękę, którą mu odjęto. Przybył do Paryża w pierwszej połowie 1864 r. Wszedł do szkoły prawa, lecz w trzecim roku, wskutek wielkiego wysilenia umysłu dostał pomieszania. Odwieziony do domu obłąkanych do Bienetre pod Paryżem tam życie zakończył 24 listopada 1866 r. w 24 roku życia.

syn Augustyna, 30 lat (w 1863 r.), mieszczanin z Wielunia. W monografii prof. Olejnika wspomina się jedynie, że burmistrz miasta Teodor Szosland w piśmie do naczelnika Wieluńskiej Komendy Żandarmów z 5 II 1863 r. informował, że Batorowski wznosił na ulicach miasta okrzyki „Hura, Polska nasza niech żyje” i z tego powodu został aresztowany i osadzony na odwachu. Burmistrz prosił także naczelnika żandarmerii o decyzję, jak należy postąpić w tej sprawie. Patriotyczna postawa Batorowskiego nie ograniczała się jedynie do głoszenia haseł na ulicach miasta, ale zaowocowała przystąpieniem do czynnej walki zbrojnej o niepodległość ojczyzny. Za pobyt w oddziale powstańczym („за пребывание повстанческом отряде”) został decyzją naczelnika wojennego Okręgu Warszawskiego nr 4424 z 28 VI/10VII4 1863 r. oddany do armii carskiej na poczet przyszłego poboru. Przyjęty do służby wojskowej w Warszawie

Podpułkownik jazdy wołyńskiej z 1831 r. Autor "Wspomnienia podpułkownika" i Wieczór starego żołnierza". Zm 18.2.1892 w Bołszowcach w 81 roku życia. Walczył pod wodzą Różyckiego i dosłużył się rangi oficerskiej

z Lubelskiego, lat 37, służył krajowi od dziecinnych lat. W 17 roku życia wziął udział w wypadkach 1848 r., a następnie odbył kampanie węgierską. W 1858 r. wrócił do kraju za amnestią. Gdy nadeszła chwila wyruszył wraz z innymi w pole do walki w 1863 r. Przydzielony na kwatermistrza w oddziale Zygmunta Padlewskiego, a następnie mianowany naczelnikiem wojennym powiatu słuckiego w stopniu majora. PO upadku powstania uszedł za granicę i zamieszkiwał w Szwajcarii. Dla poratowania swego zdrowia postanowił zmienić powietrze i przenieść się na czas jakiś z dzieckiem i żoną do Solury i tam 19 września 1868 r. podczas przechadzki poza wałami strzelnicy wojskowej, gdy właśnie wojsko ćwiczenia w strzelaniu odbywało, nieszczęsnym wypadkiem kulą w serce trafiony na miejscu ducha wyzionął. Pochowany w Zuchwyl pod Solurą z honorami przez miejscowe wojsko czynionymi.

Belewicz v Bakewicz Ks. Wikary Krasławski w Archidyecezyi Mohilewskiej, skazany na Syberyę, w drodze na zginął gorączką życie zakończył.

(Behm), ur. 26.8.1842 Manajów, chrz. Sasów (chrzestni: Franciszek Białecki, Józefa Bem, Henryk Peszyński, Ernestyna Białecka, Teodor Putiatycki i Franciszka Bobrowska). Zm. 1910 Deszkowice, k. Szczebrzeszyna. Ojciec: Jan Ewangelista Tyron, matka: Paulina Bobrowska (4-ta żona ojca). W 1861 uczestniczył w nabożeństwie patriotycznym w Załoźcach, pamięci zamordowanych Joachima Lelewela i Adama Czartoryskiego, na które przygotował własnoręcznie 230 egzemplarzy pieśni patriotycznych jak też zakazaną odezwę mieszkańców Warszawy. Był za to sądzony, zadenuncjowany przez aptekarza z Załoziec - Antoniego Lubingera (ze złości, gdyż Bemowie odmówili ożenku jego pasierbicy). Z aresztu został uwolniony 6.7.1862. W 1863 brał udział w wyprawie Horodyńskiego na Radziwiłłów. Po śmierci ojca właściciel Manajowa, a po 1874 miasteczka na Węgrzech. Pod koniec życia mieszkał we Lwowie. Żona Aniela Krauss. Dzieci: Władysław i Wanda.

Urodzony w Swiniarach, województwa podlaskiego, w 19-tym roku życia, jako uczeń instytutu leśnego w Broku, powiatu ostrołęckiego, wszedłem w szeregi strzelców Władysława Wilkoszewskiego, działającego pod nazwiskiem Wiriona (tenże Wirion poległ w bitwie pod Myszyńcem, w powiecie łomżyńskim, d. 9. marca r. 1863.). Walczyłem pod Mężeninem, Czyżewem, Ostrowem, Feliksowem i Brokiem. W chwili, gdy w ostatniej bitwie złożyłem broń przy oku do strzału, nieprzyjacielska kula trafiła mnie w lewą rękę, strzaskała obie kości i ugodziła w bok... Padłem omdlały na ziemię i długo leżałem bezprzytomny. Do odzyskującego powoli czucie i pamięć, lecz bezsilnego i o wyglądzie trupim, przystąpili plądrujący pobojowisko moskale i zadali mi kilka pchnięć bagnetem w rękę prawą — ot tak — dla pastwienia się nad bezbronnym. Następnie rzucono mnie w stronę trupów, których miano pochować w wspólnym grobie. Pod wpływem jednak nieopowiedzianego bólu i zimna, wróciłem po jakimś czasie do przytomności — ocalałem. Teraz należało poddać się podwójnej amputacyi: odjęto mi mianowicie około łokcia rękę lewą, którą straciłem słusznie, gdyż walczyłem wówczas z nieprzyjacielem — odjęto mi również dłoń ręki prawej, którą, jak stale twierdzę, straciłem niesłusznie — li z bestyalstwa dziczy, pastwiącej się już nad bezbronnym i omdlałym. Aczkolwiek bez obu rąk — zupełny kaleka — oddałem się sztuce malarskiej... Wkładałem pędzel w bransoletę, opasującą prawą rękę i w ten sposób malowałem. A życie upływa — goi wszelkie rany i kalectwa... tylko jednej, najgłębszej i najboleśniejszej rany duszy, uleczyć nie zdoła. Więc na nic zdał się ów cały ogrom młodzieńczej siły i nieogarnionego zapału, na który w tym stopniu potęgi i mocy raz tylko jeden w życiu człowiek jest zdobyć się w stanie?! A potem dola żołnierza-rozbitka, żołnierza-tułacza. I dusza moja błądzi odtąd ciągle po ukochanych ugorach rodzinnej ziemicy, biednej, nie wolnej — i spowiada jej swoje najszczytniejsze, a niespełnione sny i pragnienia, i błogosławi za ból, za rany, za łzy, i szepcze: »Jeszcześ nie zginęła!« Czas idzie... Ze »Smutno mi Boże« — żaliłem się kiedyś w pieśni mojej Tobie, o, Przedwieczny! Że »Smutno mi Boże* — skarżyłem się kiedyś przed Tobą, o, Wszechmogący! Ty jeden pojmujesz stokrotny ból mój i przemożne pragnienie, zawarte w słowach modlitwy Narodu mojego: »Ojczyznę, wolność, racz nam wrócić, Fanie!* Przeto bądź miłościw Prometejom, przykutym przez Los zły do skały szarego, niewolnego życia i zbaw ich i rozbudź i opromień! Czas idzie...

dzierżawca dóbr, ur. 18.03.1844 w Łotatnikach, zam. Kijowiec poczta Rozdół, żonaty, 3 dzieci (2 córki i syn), wyznanie rzymskokatolickie, przed powstaniem kontroler w fabryce żelaza w Demni Niżnej – posada przyjęta celem czynnego uczestnictwa (wraz z Janem i Antonim Loretami) przy wyrobie kul dla powstańców, w powstaniu szeregowiec w 4 kompanii strzelców, udział w bitwach: pod Panasówką (3.09.1863), pod Batorzem (6.09.1863), po śmierci dowódcy Lelewela, będąc nieliczni, nie chcieli przyjąć za dowódcę podpułkownika Godzińskiego i 17 wycofali się do granicy galicyjskiej, na granicy w Rudzie ujęci przez wojska austriackie, nie był ranny, ciekawy wpis przy dokumentach: chociaż znaliśmy się wszyscy jak bracia, jednak nazwiska niepytał i nieznał, wołano się kolego niektórych zapamiętałem jak kapitana III kompanii Czaplickiego i kapit. II kompanii Gutowskiego. Niarego który padł pod Panasówką. Zaś znanych padło wielu na polu bitwy jak Horwal, Hołubowicz, Józef Dwornikiewicz. Jednego widziałem żyjącego a jest nim Hartman żyd ze Sambora w służbie przy tamtejszej propinacyi, na marginesie strony częściowo czytelne: pismo c.k. sądu politycznego w Skolem z podpisem naczelnika Lawrich [?], podpisane w Kijowcu 21.01.1895, deklaracja w charakterze członka czynnego.

Radny miasta Lwowa, pomagał materialnie powstańcom, którzy w Galicji spieszyli do obozów narodowych. Jego dom we Lwowie był ogniskiem roboty rewolucyjnej. Rząd Narodowy mianował go zarządcą gospodarczym wojsk polskich. Zmarł we Lwowie w 1885r.

Właściciel domu gościnnego przy ulicy Żółkiewskiej we Lwowie. Od r. 1861 całe życie jego było poświęcone uczynkom dla bliźnich i gorliwej służbie patriotycznej. W r. 1863 i 1864, jako komisarz dzielnicy III miasta, z trudnych zadań kwaterowania ochotników powstańczych i czuwaniem nad ich bezpieczeństwem wywiązywał się zawsze sprytnie i z niemałym poświęceniem. Serdeczny przyjaciel śp. Leszka Wiśniewskiego, rozstrzelanego w r. 1863 we Włodzimierzu na Wołyniu. Zajął się sam jeden postawieniem pomnika dla niego na cmentarzu Łyczakowskim i opieką pozostałej wdowy i dzieckiem. Zmarł nagle wskutek krwotoku we Lwowie 1 marca 1885 r. Cześć poczciwemu Żydowi.

Żyd, brał udział w powstaniu styczniowym. Służył w oddziale Standmillera. Został wzięty do niewoli i wywieziony na Sybir.

(1848-1923). Kurier Rządu Narodowego i żołnierz nieustalonej partii.

kapitan, ranny podczas napadu na 21 Lutego 1864 r. wkrótce życie zakończył (patrz Topór).

„W czwartek po południu(zmarł 10 marca 1904r) odbył się pogrzeb na Śródce(Poznań) ze Schroniska dla starców śp. Mikołaja Bezlera wojaka z roku 1848 i 1863 starego weterana, oraz Sybiraka, któremu towarzyszyło szczupłe grono towarzyszy broni i publiczności. Nad trumną przemówił w krótkich lecz rzewnych słowach p. Ignacy Andrzejewski, towarzysz broni zmarłego. Po przemowie ruszył kondukt prowadzony przez ks. Michalskiego, w towarzystwie kanonika Jedzinka, przed którym za sztandarem postępowała garstka towarzyszy broni, niosąc piękny wieniec. Zwłoki złożono na cmentarzu świętojańskim. Życie zmarłego było pasmem ofiar dla ojczyzny, ofiar i męki, bo schwytany w powstaniu brany był przez moskali na tortury, aby wydał tajemnice, lecz hart duszy uczynić mu tego nie pozwolił i za to zesłany był do znanych z okropności kopalń nerczyńskich. Wróciwszy do kraju, złamany na zdrowiu cicho i spokojnie życie zakończył.”