Powstanie Styczniowe - uczestnicy

Proboszcz w Drui na Białorusi. Miał piękne kazania do inteligencji, a do ludu w białoruskim języku. Za te kazania i odczytanie manifestu Rządu Narodowego został zesłany na Syberię w 1862r.

Jego dobra Wojtkowice-Glinna, pow. grodzieński, (należące wcześniej do Narcyza Obryckiego, s. Leonarda) zostały skonfiskowane po Powstaniu Styczniowym. Miał bratanka - powstańca i emigranta.

syn Jana i Pauliny Oskierczanki, rodzonej siostry Bolesława Oskierki, o którym wspominają pamiętniki (ob.), ur. w r. 1840. Dzieciństwo spędził przy rodzicach w majątku ich Nowodwórce i Kruhowi- czach, koło Kiecka, następnie oddany był do gimnazjum słuc- kiego. Potem był na uniwersytecie w Moskwie, lecz na pierwszą wiadomość o powstaniu pośpieszył do Kruhowicz, które przed jego przybyciem ledwo uniknęły katastrofy, gdyż omal że nie stały się miejscem potyczki niewielkiej partji Rogiń- skiego (już rozbitej pod Siemiatyczami) i zdążającego wślad za nim wojska rosyjskiego. Ponieważ dzierżawca i zacny sąsiad ojca p. Napoi. Obuchowicza, ex-wojskowy Władysław Maszewski, otrzymał rozporządzenie od Rządu Narodowego utworzenia partji, przeto Napoleon Obuchowicz znalazł się w liczbie pięćdziesięciu kilku źle uzbrojonej młodzieży, która pod wodzą Maszewskiego podążyła, by się połączyć z partją Świętorzeckiego (a raczej Laskowskiego), operującej w lasach Ihumeńskich. Po drodze Maszewski miał się spotkać z inną partyjką i otrzymać pieniądze oraz marszrutę, coby mu ułatwiło dojście do Świętorzeckiego, — nie spotkał się wszakże,. „Bez żadnych tedy wskazówek — opowiada p. Obuchowicz w łaskawie nadesłanym do redakcji „Biblj. pamiętników" liście — poszliśmy dalej i na trzeci dzień po wyjściu 1 maja 1863 r. doścignęło nas wojsko (2 czy 3 roty i sotnia kożaków). W tej chwila byliśmy otoczeni i zasypani gradem kul. Stałem tuż kolo Maszewskiego. Po kilku naszych wystrzałach, Maszewski padł ugodzony kulą w serce, padł też obok stojący Milarewski, student uniwers. kijowskiego, padł szlachcic Osijewski i kilku innych. Ja otrzymałem, kulę kolo ramienia, która i dziś gdzieś siedzi w mojem ciele, chociaż mi nie dokucza. I my kilku żołnierzy zabiliśmy, ale naturalnie nie przeszkodziło to nas otoczyć, powiązać i popędziś do poblizkiej wioski. Działo się to wi ihumeńskiim1 powiecie, koło wsi, - Ozierce. Więźniów zaprowadzono, a o ile byli ranni, zawieziono do Słucka, o kilka mil odległego.. Trzeba oddać sprawiedliwość, iż obejście się z nami było ludzkie, - rannych wziął pod swoją opiekę lekarz z naszej partji, zacny Kiernożycki". W Słucku, po śledztwie, w czasie którego uczestnicy partji nikogo nie skompromitowali, skazani oni zostali (jako niechcący się zgodzić na wyrażenie skruchy z powodu udziału w powstaniu) wszyscy do ciężkich robót, w tej liczbie i Napoleon Obuchowicz na cztery lata katorgi. Po pięciomiesięcznymi pobycie w Słucku— w październiku r. 1863 Nap. Obuchowicz wraz z innymi przetranzlokowany został do Bobrujska (gdzie już znaleźli uczestników partji Horyhoreckiej). Na wiosnę r. 1864 przyszła konfirmacja wyroku oid Murawjewa. Skazani na katorgę wyprawieni zostali do Wilna, a stamtąd zwykłą drogą przez Niż- ny Nowogrod, Perm, — etapem do Tiumenia, Tomska przez Krasnojarsk, Irkuck do Siwakowa (o wiorst kilka od Czyty). Był to początek r. 1865. W liczbie koło 200 skazańców N. Obuchowicz odesłany został do t. zw. „zawodów" Nerczyńskich, gdzie został okuty w kajdany i tu rozpoczął katorgę (w t. zw. „Aleksandrowskim zawodzie"). Na wiosnę r. 1866 wrócony został znowuż pod Czytę i doczekał manifestu z r. 1867, który skracał termin katorgi. Z kilkunastu innymi znalazł się wreszcie O. w lutym r. 1868 na osiedleniu w Irkucku. Tu zaczęło się dla niego nowe życie. Zajmował się udzielaniem lekcji muzyki, zamieszkał z sąsiadem swoim Jerzym Mogilni,ckim, spotkał się z wujem Emilem Dybowskim (dotąd żyjącym), potajemne robił wycieczki do Usola, gdzie między innemi spotykał się z Jakóbem Gieysztorem. — „Zawsze czułem dla niego wiele sympatji i szacunku, — pisze do nas p. N. O. — miałem mu tylko za złe jego stosunek do Antoniego Jeleńskiego, którego sądził zbyt surowo" (wspominamy o tem zdaniu ze względu na to, iż i „pamiętniki" Gieysztora zawierają n,ie jeden sąd cierpki o Ant. Jel.). Na mocy manifestu wierzbołow- skiego w r. 1871 otrzymał powrócenie praw i po przebyciu t. zw. przez wygnańców, „kwarantanny europejskiej" w Wiatce (gdzie znowu się spotka! z Jakóbem Gieysztorem, Bolesławem Oskierką, blizkim przyjacielem swoim Karolem Stankiewiczem oraz pozna! się z biskupem Krasińskim) — powróci! do umiłowanych swych Kruchowicz, wi których dotychczas przebywa.

ze Skawiny

student wydziału filologicznego, zginął w powiecie Kieleckim w pierwszych dniach Lutego 1863 roku (Imion. Stupnickiego podaje, że zginął t. m. pod Miechowem).

Więzień cytadeli warszawskiej. chłop z Orzeszówki (?), pow. siedlecki, lat 28. Katolik, ma dzieci. Aresztowany 22 lutego 1864 r. w Czerwonce "za należenie do bandy Lepnickiego". W więzieniu od 14 marca, 5 kwietnia skazany na roboty w Rosji. (0-5).

ur. w Chrzanowie obywatel miej. brał udział w organiz. i za dostarczanie potrzeb dla powstańców pokutował w więzieniu w Krakowie i Wiśniczu. Po powst. burmistrz miasta Chrzanowa.

Ur. ok. 1841, zm. 1891, szlachcic, Kraków, kawalerzysta w szwadronie mjr Szameita, brał udział w bitwie pod Jeziorkiem 29.10.1863,

Ur. 11.11.1833r., wieś Franapol woj. wileńskie. Gospodarz klasztoru z Niżniowa, kawaler, wyznania rzymsko-katolickiego. W oświadczeniu o przystąpieniu do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania Polskiego 1863/64r. podał, iż przed powstaniem był kapitanem wojsk moskiewskich w piechocie do roku 1860 i w dragonach do 1863r., natomiast w czasie powstania walczył do bitwy pod Kockiem w oddziałach Ruckiego, Wierzbickiego, Grzymały i Kruka. Następnie miał swój oddział kawalerii w lubelskim i podlaskim. Deklarację podpisał 20.08.1889r.

Syn zasłużonego obywatela poznańskiego, Kacpra i Maryanny z Leńkiewiczów, urodził sie w r. 1845 w Poznaniu, nie miał zatem 18 lat skończonych, gdy go zaskoczyło powstanie. Pracował wówczas jako towarzysz drukarski w oficynie Kamieńskiego. Na pojony od dziecka uczuciami najgorętszej miłości Boga i Ojczyzny przez zacnych rodziców, od pierwszej chwili wydzierał się na pole walki i już raz zdołał ujść z domu rodzicielskiego, ale aresztowany przez władze pruskie we Wrześni, przez ojca został uwolniony i przywieziony z powrotem do Poznania. Odtąd tak długo błagał rodziców', aż mu nie udzielili błogosławieństwa swego i zezwolili, by poszedł do powstania. Dzielny młodzieniec zginął od kuli nieprzyjacielskiej w krwawej bitwie pod Nowąwsią dnia 26 kwietnia 1863 r., pochowany w wspólnei mogile

Miał mieć mowę pogrzebową na pogrzebie Potebni, poległego pod Małogoszczą 24 lutego 1863 r.

H. Pobog. Urodzony w Ppatowku w 1834 r. Tam tez mając lat 29 przystaje do partii Oxinskiego w czasie jej pobytu w Opatowku. Wyrusza wraz z odzialem do dalszych działań. Po kilku dniach powraca do Opatowka z raną postrzałową uda. Umiera z powodu zainfekowania gangreną. Pochowany prawdopodobnie w Opatowku 1863 (Pozostawia wdowę Joannę z Krajewskich - córkę nauczyciela z pobliskich Chełmc)

h. Nowina syn obywatelski z Samborskiego, powstaniec styczniowy jako 18 letni młodzieniec ukończony gimnazjalista Drohobyckiego Gimnazjum, gdzie był zawsze 1-szym. Służył w kompanii "gwardyą" zwanej; w potyczce pod Panasówką 3 Września 1863 roku ugodzony kulą w bok w 2 godziny żyć przestał.

(1846-13.06.1928), administrator dóbr Potockich w Staszowie. Dowoziło powstańcom broń, ratował rannych. Poch. Kielce - Stary Cmentarz kw. 5B.

Więzień cytadeli warszawskiej. szlachcic ze wsi Saszbady (?), pow. łukowski, lat 33. Żonaty, ma dzieci. Aresztowany 1 marca 1864 r. w Saszbadach. Oskarżony o to, "że stale w jego domu przebywał porucznik bandy". W więzieniu od 17 marca 1864 r. 1 sierpnia skazany na osiedlenie w głębi Imperium. (0-6).

z Krakowa

Ur. 1842r., własny majątek Pobojsk Wiłkomirski. Nadleśniczy, wyznania rzymsko-katolickiego. W oświadczeniu o przystąpieniu do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania Polskiego 1863/64r. podał, iż przed powstaniem gospodarował, natomiast w czasie powstania dowodził oddziałem pod pseudonimem Piorun. Na początku połączył się z Sierakowskim, walczył pod Rogowem. Otrzymał rozkaz formowania kawalerii. W marszu do Birz dowodził kawalerią przy oddziale Markiewicza. Po schwytaniu Sierakowskiego otrzymał rozkaz formowania oddziału w Wiłkomirskim. Walczył pod Rogożnem, w puszczy łowickiej wspólnie z Malickim, pod Łukieniem i we wszystkich potyczkach jakie miały miejsce w wiłkomierskim i poniewierskim. Był ranny w rękę i głowę. Po wyjściu za granicę służył w wojsku francuskim i odbył całą kampanię r. 1870/1. Deklarację podpisał w 1888r.

z Krakowa

z Gorlic

z Sokala

z Żywca

Drugie imię: Stanisław. Ur. 11.11.1828r., wieś Modła. Oficjalista leśny, zamieszkały Półwsie Zwierzyniec, żonaty, 1 dziecko, wyznania rzymsko-katolickiego. W oświadczeniu o przystąpieniu do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania Polskiego 1863/64r. podał, iż przed powstaniem był pisarzem lasowym, natomiast w czasie powstania szeregowcem w ułanach. Służył w oddziale Kolbego, był w bitwach pod Suleżysem, Różanem, Zaboklikiem, Żęgnowem, Rydzewem i Prasnyszem. Pod Różanem był ranny w nogę od kuli i trzykrotnie w bok od strzałów pod Prasnyszem. Po powstaniu przez 20 lat służył jako strzelec u Władysława Różyckiego, wydalony 1887r. Deklarację podpisał 07.03.1890r.

Rodzice Piotra Michała Olszewskiego umarli młodo. Osieroconym 7-letnim ich synem Michałem (używał drugiego imienia) zajęli się dziadkowie i brat ojca. Michał wraz ze stryjem brali udział w Powstaniu Styczniowym. Kiedy po jednej z bitew powrócili do domu aby odpocząć, zadenuncjowanego stryja kozacy rozsiekli szablami. Ukryty Michał ocalał, ale musiał uciekać z Królestwa Kongresowego do Galicji i dalej aż na Węgry.

Był wikariuszem w Myszyńcu, miał 28 lat. Aresztowany został 16 lipca 1864 r. i przetrzymywany był w więzieniu politycznym w Ostrołęce. Oskarżony był o to, że przyjmował przestępczą przysięgę od powstańców zgromadzonych we wsi Czarna, że nie udzielił rozgrzeszenia Józefowi Śledzikowi za to, że ten wskazał wojskom carskim broń powstańców i żandarmów polskich. Na mocy wyroku z 7 grudnia 1864 r. skazany został na osiedlenie w bliższej guberni cesarstwa. Zamieszkał w Tobolsku i otrzymywał 15 kopiejek dziennie na życie

z Zajkowic (Tarnów)

Urodzony w 1830 r. w Starym Sączu. Zawód przed powstaniem: robotnik. W czasie powstania w r. 1863/4 walczył pod dowództwem Czachowskiego, w trzeciej kompanii strzelców, brał udział w bitwie pod Rybnicą i Jurkowicami, wzięto go do niewoli, skazano na zesłanie na 5 lat, najpierw na roty aresztanckie w Guberni Permskiej, później zesłano „na wolne posiedzenie” na Syberii w Guberni Karsnojarskiej. Wraz z nim walczyli i byli zesłani Michał Kuczkowski i Jan Skoczeń. Po Powstaniu ponownie pracował jako robotnik. W 1910 r. Po śmierci żony, mając 80 lat i żadnego majątku zgłosił się do Przytuliska i został przyjęty.

(1842-1904), uczestnik Powstania Styczniowego 1863 r. Syn Andrzeja i Marianny z d. Piątkowskiej. Był mieszkańcem Końskich (Gubernia Radomska). Aktywnie uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, jako członek żandarmerii powstańczej (żandarmow wieszatielej). Decyzją naczelnika Wojennego Oddziału Radomskiego z 27 III 1864 r. został zesłany do Rosji do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych, co w praktyce oznaczało uwięzienie. Wyrokiem Sądu Wojskowego we Włodzimierzu za udział w powstaniu został skazany, po pozbawieniu praw, na 3 lata rot aresztanckich w Guberni Kurskiej. Zgodnie z okólnikiem Głównodowodzącego Wojskami w Królestwie Polskim z 11 IV 1864 r. majątek Opalskiego miał ulec konfiskacie. Rada Administracyjna na posiedzeniu 22 IX 1864 r. zleciła przeprowadzenie tejże konfiskaty Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Po odbyciu kary zesłania w Rosji, decyzją władz carskich Julian Opalski skierowany został do Przedborza na wieczne osiedlenie (z zachowaniem pozbawienia wszystkich praw stanu), z obowiązkiem comiesięcznego meldowania się w Końskich. Był żonaty z Apolonią z Łagowskich. Posiadał syna Józefa zmarłego w Przedborzu w wieku 17 lat oraz córkę Aleksandrę, zamieszkałą po 1945 r. w Kielcach. Julian Opalski zmarł w Przedborzu 10 I 1904 r. Pochowany został na miejscowym cmentarzu. W rodzinnym grobie obok męża i syna, w 1935 r. spoczęła zmarła w wieku lat 79 żona Apolonia. Oprac. Wojciech Ślusarczyk

uczestnik powstania pochodzący z Gostynia lub okolic miał służyć za kuriera w pracy konspiracyjnej, rzekomo walczył pod dowództwem gen. Taczanowskiego. Zmarł 23.6.1903