Powstanie Styczniowe - uczestnicy

Ur. 17.1.1814 w Nemours (Seine-et-Marne) we Francji. Ojciec: Kasper Adam, oficer wojsk Ks. Warszawskiego, dowódca kompanii inwalidów w Łomży. Matka Adelajda Notte de Vaupleux. Uczył się w Szkole Pijarskiej w Łomży. W latach 1826-1830 w Korpusie Kadetów w Kaliszu. Oficer 5 Pułku Piechoty Liniowej. Jako oficer brał udział w Powstaniu Listopadowym m.in pod dowództwem Samuela Różyckiego z którym wszedł do Wolnego Miasta Krakowa, następnie Powstaniu Wielkopolskim 1846 po którym został schwytany w Świniarach i skazany na śmierć i po uwolnieniu przez Rewolucję Berlińską we Wiośnie Ludów 1848. Później walczył też na Sycylii i jako naczelny wódz połączonych sił Badenii i Palatynatu. W 1860 z nominacji Garibaldiego dowódca niesformowanego legionu internacjonalnego. Od 1861 kierował Polską Szkołą Wojskową w Genui. W pierwszych bitwach odznaczył się odwagą i skutecznością, później wiele jego decyzji przyjmowano jako zaspokojenie ambicji osobistych. Wymyślił też kilka niezbyt praktycznych wynalazków jak kosowóz, czy łopatka saperska wkładana pod kaszkiet. W 1862 w "Instrukcji powstańczej" wydanej w Paryżu przedstawił plan trzech etapów - napady na małe garnizony, oczyszczenie pewnego obszaru kraju i zorganizowanie regularnej armii. Propozycję objęcia dowództwa otrzymał dopiero 30.1.1863. Przyjął je od razu ale funkcję dyktatora z dużym ociąganiem. Plan zakładał przeprawienie się do powiatu lipnowskiego, zamiast tego generał wkroczył na Kujawy gdzie spotkał się w Krzywosądzy z niewielką grupą słabo uzbrojonych studentów Daniłowskiego. 16 lutego wydał odezwę do zrywu ogólnopolskiego. W dniach 19-21 wraz z oddziałem Mielęckiego stoczył zakończone klęską bitwy pod Krzywosądzem, Trojaczkami i Nową Wsią. Chory i zgorzkniały przekroczył granicę Pruską i udał się do Paryża. 8 marca pozbawiony został władzy dyktatorskiej. 12 marca przybył do Krakowa gdzie protestując przeciwko dyktaturze Langiewicza przyczynił się do dezorganizacji jego oddziału. Zorganizował oddział pod dowództwem Malczewskiego i stoczył bitwę 4 maja pod Igołomią. 10 maja powrócił do Paryża. Tam w końcu zrzekł się dyktatury i 28 września został naczelnym organizatorem oddziałów poza granicami zaboru moskiewskiego. 8 listopada odwołany decyzji tej nie przyjął. Zmarł 22.11.1878 w Paryżu, jest pochowany na Montparnasse.