Powstanie Styczniowe - uczestnicy

Ur. 24.6.1838 Kraków, zm. 1.11.1893 Kraków. Syn Franciszka Ksawerego i Joanna Karoliny Rossberg. Artysta malarz. Autor wielu dzieł o tematyce historycznej. Jego związki z Powstaniem nie są spektakularne choć trwałe. Jan nie mógł uczestniczyć w walkach z racji na wadę wzroku, ale oferował się, że zawiezie broń do Czernichowa, dp przyjaciela i przyszłego szwagra - księdza Stanisława Giebułtowskiego (znalazł się jednak inny sposób). Inny jego przyszły szwagier - (Jan ożenił się z Karoliną Giebułtowską w 1864 roku) - zginął pod Miechowem. Razem z uczestniczyli w pracach przygotowania powstania. Sam również w przebraniu węglarza zawiózł broń do obozu Langiewicza (na co celnicy przymknęli oko pomimo słyszalnego pobrzękiwania). ""[5] ""[6] Jan Matejko był kwestorem podatku narodowego.[8] Wspierał braci - i walczących w Powstaniu. Sam przekazał bardzo dużą sumę 500 guldenów ({{złoty reński|złotych reńskich}}) na cele powstańcze. 15 marca 1864 został wezwany na przesłuchanie na zamek.[1][9] W maju 1864 księgarz Juliusz Wildt złożył na niego skargę do władz austriackich, że ów domagał się od niego wpłaty podatku narodowego pod rygorem następstw. (Za tę skargę Wildt został przez sąd narodowy skazany na wyjęcie spod prawa - czyli ogłoszono zakaz nabywania u niego czegokolwiek).[7] Po powstaniu jego twórczość jako znanej osoby nie mogła być wybitnie rażąco patriotyczna, zresztą sam uważał że należy docierać do wyobraźni przez opowieść historyczne. Dlatego namalował tylko jedno dzieło ściśle związane z Powstaniem alegorię pt. "Polonia - Rok 1863". Związki i symbolika są jednak też widoczne w innych dziełach. Do jego prac pozowali powstańcy - m.in. , i in. Jest pochowany na cm. Rakowickim w głównej Alei.

Ur. 17.1.1814 w Nemours (Seine-et-Marne) we Francji. Ojciec: Kasper Adam, oficer wojsk Ks. Warszawskiego, dowódca kompanii inwalidów w Łomży. Matka Adelajda Notte de Vaupleux. Uczył się w Szkole Pijarskiej w Łomży. W latach 1826-1830 w Korpusie Kadetów w Kaliszu. Oficer 5 Pułku Piechoty Liniowej. Jako oficer brał udział w Powstaniu Listopadowym m.in pod dowództwem Samuela Różyckiego z którym wszedł do Wolnego Miasta Krakowa, następnie Powstaniu Wielkopolskim 1846 po którym został schwytany w Świniarach i skazany na śmierć i po uwolnieniu przez Rewolucję Berlińską we Wiośnie Ludów 1848. Później walczył też na Sycylii i jako naczelny wódz połączonych sił Badenii i Palatynatu. W 1860 z nominacji Garibaldiego dowódca niesformowanego legionu internacjonalnego. Od 1861 kierował Polską Szkołą Wojskową w Genui. W pierwszych bitwach odznaczył się odwagą i skutecznością, później wiele jego decyzji przyjmowano jako zaspokojenie ambicji osobistych. Wymyślił też kilka niezbyt praktycznych wynalazków jak kosowóz, czy łopatka saperska wkładana pod kaszkiet. W 1862 w "Instrukcji powstańczej" wydanej w Paryżu przedstawił plan trzech etapów - napady na małe garnizony, oczyszczenie pewnego obszaru kraju i zorganizowanie regularnej armii. Propozycję objęcia dowództwa otrzymał dopiero 30.1.1863. Przyjął je od razu ale funkcję dyktatora z dużym ociąganiem. Plan zakładał przeprawienie się do powiatu lipnowskiego, zamiast tego generał wkroczył na Kujawy gdzie spotkał się w Krzywosądzy z niewielką grupą słabo uzbrojonych studentów Daniłowskiego. 16 lutego wydał odezwę do zrywu ogólnopolskiego. W dniach 19-21 wraz z oddziałem Mielęckiego stoczył zakończone klęską bitwy pod Krzywosądzem, Trojaczkami i Nową Wsią. Chory i zgorzkniały przekroczył granicę Pruską i udał się do Paryża. 8 marca pozbawiony został władzy dyktatorskiej. 12 marca przybył do Krakowa gdzie protestując przeciwko dyktaturze Langiewicza przyczynił się do dezorganizacji jego oddziału. Zorganizował oddział pod dowództwem Malczewskiego i stoczył bitwę 4 maja pod Igołomią. 10 maja powrócił do Paryża. Tam w końcu zrzekł się dyktatury i 28 września został naczelnym organizatorem oddziałów poza granicami zaboru moskiewskiego. 8 listopada odwołany decyzji tej nie przyjął. Zmarł 22.11.1878 w Paryżu, jest pochowany na Montparnasse.