Ziemie polskie ulegały licznym przekształceniom. Zarówno pod względem obszarowym jak i wewnętrznych podziałów. Dla genealogów najczęściej praktycznym jest stan z II poł XIX wieku. Po pierwsze dlatego, że od tego okresu najczęściej rozpoczynamy poszukiwania rodzin, a po drugie dlatego, że powiaty te przetrwały w niemal niezmienionej formie do 1975r a więc są nam po prostu znane. Oczywiście terytorium Polski w tym czasie nie obejmowało wielu historycznych ziem, trudno w ogóle mówić o obejmowaniu, skoro byliśmy pod zaborami i formalnie wchodziliśmy w skład innych Państw. Dlatego przyjmujemy za wyjściowy stan z m.w. 1880 roku ale wskazujemy wszystkie terytoria, nawet te, które w XIXw nie stanowiły Królestwa Polskiego, lub które do Polski miały wejść dopiero po kilkuset lat zaborów niemieckich. Szukając miejscowości na przestrzeni dziejów trzeba zwrócić uwagę też na takie tereny które teoretycznie nie miały powiatów lecz np. były podzielone na trakty, lub na takie które były samodzielnymi księstwami lub starostwami (siewierskie, Spisz...). Linie graniczne zmieniały się a więc miejscowości niekiedy zmieniały przynależność - jest to opisane już w notach poszczególnych miejscowości - jednak tytuł miejscowości odnosi się do stanu z ok. 1880r. Należy też zwrócić uwagę, że same powiaty wpisywano niekiedy w skład różnych ziem oraz, że same nazwy ulegały zmianom. Staraliśmy się uwzględnić je wszystkie i w miarę możliwość nie powielać. Jednak stworzenie listy na której powiaty nie nakładały by się i nie powielały siebie musiało by oprzeć się na całkiem nowym podziale całego terytorium. Na liście nie uwzględnialiśmy powiatów które tworzyły pojedyncze miasta. Prosimy o uwagi i uściślenia.